Τετάρτη 28 Μαρτίου 2018

ΒΡΑΒΕΙΑ 9ου ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΠΟΙΗΣΗΣ 19-3-2018


ΒΡΑΒΕΙΑ  9ου ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΠΟΙΗΣΗΣ  ΜΑΘΗΤΩΝ
ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΛΥΚΕΙΩΝ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ Ν.Δ. ΕΛΛΑΔΟΣ
19-3-2018



                            Α  ΒΡΑΒΕΙΟ

                  ΓΝΩΣΤΟ ΚΑΙ ΕΥΚΟΛΟ

Εύκολο, να γνωρίζεις   ανθρώπους…
Δύσκολο, φίλους να κάμεις.
Η αλήθεια σπάνια σ’ ακουμπά
Κι εσύ μόνος, χωρίς κανένα.

Σε τούτη τη ζωή είν’ γνωστό
Πως θρησκεία,έχουν μόνο οι φτωχοί,
Οι έχοντες απλά φουσκώνουν
Κι αφήνουν το λαό
Να ονειρεύεται,
Ομορφιές κι ανέσεις
Για τον άλλο κόσμο
Απλά…

Κύνθια-Μαρλένα Γεωργακοπούλου
Μαθήτρια Εσπερινού Γυμνασίου Αμαλιάδος





                          Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ
ΛΕΞΕΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΓΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΑΣΗΜΑΝΤΑ


-Λέξεις  σάπιες κάνουν
Την  έκφραση αδύναμη, για ο,τι σφαδάζει μέσα μου
Τις ακούω άλλοτε θλιμμένα και άλλοτε τις συναντάω
Μεταμορφωμένες σε σχήμα, σε  χρώμα, με εξαίσια μυρωδιά
(φορές τις σπατάλησα) μα πάντα τις  εμπιστεύομαι
Βλέπω πιο απλή της ζωή, όταν μεταμορφώνεται από τις λέξεις.
Το Όνειρο πιο απλό, όταν γεννάει ένα παραμύθι.
Ο έρωτας βουβός με μηνύματα.
Η ουτοπία χάνεται στην μετάφρασή της.
Ορθή η θεωρία της λέξης.

 Μαρίνα Μπαχαρίδη
Μαθήτρια Εσπερινού Γυμνασίου Αμαλιάδος






\



                        Γ΄ΒΡΑΒΕΙΟ



ΝΕΦΕΛΗ(ΜΟΥ)


Περπάτησες και απόψε σε εκείνο το σκοτεινό
κι αιματηρό όνειρο γλυκιά μου
Περπάτησες  και πάλι στο δρόμο που φοβάσαι μιας και δεν είχες άλλη επιλογή
έτρεχες να σωθείς από την Κίνηση που είχε αρχίσει να οργιάζει.
Τρέχεις να σωθείς από τα τετράχρονα τέρατα που σε κυνηγούν,
τυφλώνοντας σε με τα επιβλητικά και απάνθρωπα φώτα τους.
Τι κρίμα…
Κρίμα που το χέρι σου έγινα θρύψαλα από το κρύο,
μιας και δεν ήμουν εκεί να στο ζεστάνω.
Μόνη, ολομόναχη και πάλαι περπατάς
με αυτό το ύφος που χρόνια με σκοτώνει
δίχως να μπορώ να βγάλω  τη μιλιά
αργοπεθαίνω στην καστανή  πλάση των ματιών σου.
Συνέχεια έτρεχες γλυκιά μου ηρωίδα
που τις σελίδες μου με πόνο τις γεμίζεις
και εγώ με αγάπη  δίχως οίκτο προσπαθώ να σ’ αγκαλιάσω
άπιαστη  μου ηλιαχτίδα.
Και τώρα τρέχεις να κρυφτείς από τι δεν το κατέχω
μάταια προσπαθείς να μου το πεις
μια συννεφιασμένη φωτεινή μέρα.
Μια μέλισσα κάθεται στο θώρακα σου
Κοπιάζοντας να κρυφτεί στο μαυρισμένο στήθος σου
Κι εσύ τη διώχνεις με τη γατσιασμένη σου πλεξίδα.
Και στο τέλος  της τάφρου των Μαριανών
φορώντας το πεντακάθαρο φόρεμα από συνθετική Νεφέλη
αφήνεις το δάκρυ να κυλήσει στο γυμνό σου κορμί ηρωίδα (θρ)ιάμβου
που χρόνια το πλένεις από την κάψα των δακρύων σου.
Με γυρισμένο το μπουμπούκι σου προς τα πίσω
αποχαιρετάς χωρίς να πεις αντίο τη Νεφέλη(μου)
Για να βρει σε εκείνους τους κάμπους την πραγματική Μάρθα.

Αναστάσιος Δάρρας
Μαθητής του Α΄Γενικού Λυκείου Αμαλιάδος

Τρίτη 27 Μαρτίου 2018

Κωνσταντίνος Ζ’ Πορφυρογέννητος, πολιτική θεωρία και σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους στην εποχή του.Tης Σοφίας Καυκοπούλου



Κωνσταντίνος Ζ’ Πορφυρογέννητος,
πολιτική θεωρία και σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους στην εποχή του



Αξιότιμες κυρίες και αξιότιμοι κύριοι, φίλες και φίλοι που βρίσκεστε σήμερα εδώ: Σάς καλωσορίζω και εύχομαι σε όλους καλό πνευματικό αγώνα εν όψει Μεγάλης Εβδομάδος. Ιδιαίτερη η χαρά και η τιμή που αισθάνομαι, καθώς για πρώτη φορά σήμερα, βρίσκομαι σε τούτο το βήμα, προσκεκλημένη από ένα σύνολο γυναικών με όραμα. Ο Μορφωτικός Σύλλογος Κυριών Πάτρας, με πολυποίκιλη δράση έχει αναδειχθεί σε ζωτικής σημασίας κύτταρο για την τοπική κοινωνία. Ευχαριστώ την πρόεδρο, το διοικητικό συμβούλιο, την γραμματεία και όλες τις αξιόλογες κυρίες για την τιμή στο πρόσωπό μου και βεβαίως για την άψογη συμπεριφορά και την καταδεκτικότητα που τις χαρακτηρίζει.
Το θέμα που επέλεξα να παρουσιάσω φέτος, στα αυτιά των περισσοτέρων ομοιάζει κάπως εξειδικευμένο και όχι άδικα. Σήμερα, οι σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους είναι ένα επίκαιρο θέμα συζήτησης, όμως τα στοιχεία που έρχονται από το παρελθόν αποτελούν απάντηση σε κάποια από τα ερωτήματα που τίθενται ακόμη. Συσχετισμός ανάμεσα σε άσχετα πολιτικά μοντέλα, δεν θα γίνει, γιατί τον θεωρώ άκαιρο. Όμως η διοίκηση σε κάθε εποχή, επιβάλλεται να βρίσκεται σε χέρια φωτισμένων ηγετών για να εξομαλύνονται οι δυσκολίες. Και ο Κωνσταντίνος Ζ’ Πορφυρογέννητος υπήρξε ένας ιδεώδης μονάρχης και με σημερινούς όρους, ένας έξυπνος πολιτικός, άξιος για το έργο που κλήθηκε να επιτελέσει.
Του αξίζει ως εκ τούτου, να μιλήσουμε απόψε για τη συμβολή του όχι μόνο στα πνευματικά αλλά και στα διοικητικά πράγματα τής Αυτοκρατορίας του. Πώς κατάφερε να διατηρήσει το υψηλό βιοτικό επίπεδο και την ακμή τού Κράτους του. Ήτο ο Κωνσταντίνος Ζ’ ευνοούμενος τής τύχης για όσα παρέλαβε και ικανός για όσα διετήρησε.
Η Μακεδονική δυναστεία που κυριάρχησε στον αυτοκρατορικό θρόνο τής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από το 867 έως το 1057, σηματοδότησε την πιο ώριμη εποχή τού Βυζαντινού Κράτους, αποκρυσταλλώνοντας αντιλήψεις σε πολιτικό, κοινωνικό, θρησκευτικό επίπεδο. Αντιλήψεις που έμελλε να κυριαρχήσουν και να χαρακτηρίσουν μια ολόκληρη εποχή. Τα δύο Σχίσματα μάλιστα, ανάμεσα σε ανατολικό και δυτικό Χριστιανισμό, πραγματοποιήθηκαν όταν βρίσκονταν Μακεδόνες αυτοκράτορες στην εξουσία, δείγμα και αυτό τής σιγουριάς και τής ισχύος που επικρατούσε. Το ανατολικό τμήμα τής Αυτοκρατορίας κατείχε τη κεντρική διοίκηση και τα γερά θεμέλια που το στήριζαν δεν θα έτριζαν από ένα επίσημο Σχίσμα με τη Δύση. Αυτοί που θα ήσαν εκτεθειμένοι έκτοτε θα ήσαν οι πάπες που αναγκαστικά θα έπαιζαν εθναρχικό ρόλο στην Δύση και θα έψαχναν υποστήριξη στους Γερμανούς μονάρχες, όπως και έγινε.
Η έκταση τής Αυτοκρατορίας φτάνει περίπου τώρα σε ανάλογα επίπεδα με εκείνα τής Ιουστινιάνειας περιόδου, ενώ η κρατική μηχανή λειτουργεί με υπέρτατη ακρίβεια και συγκεντρωτισμό. Το τελετουργικό τής αυτοκρατορικής Αυλής διαμορφώνεται με την μεγαλοπρέπεια που στο εξής θα εκπλήσσει τούς ξένους διπλωμάτες και απεσταλμένους που θα έρχονται στην Πόλη για να διευθετήσουν τα συμφέροντα των κρατών τους. Η Κωνσταντινούπολη, κομίζοντας την κληρονομιά τής Ρώμης στον κόσμο, προέβαλλε με κάθε τρόπο την πολιτιστική ανωτερότητα τού Κράτους στην Οικουμένη. 
Εν μέσω αυτού τού κλίματος, στα 905, γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος Ζ’, που έλαβε το προσωνύμιο ‘’Πορφυρογέννητος’’, μιας και η γέννησή του έγινε στην Πορφύρα, την αίθουσα που προορίζετο για τις γεννήσεις των διαδόχων τού εν ενεργεία αυτοκράτορος. Υπήρξε γυιός τού Λέοντος Στ’ τού Σοφού, από τον τέταρτο γάμο του, με τη Ζωή Καρβουνοψίνα. Ο Κωνσταντίνος Ζ’ είχε ιδιαίτερη κλήση προς τα γράμματα και υπήρξε πολυγραφότατος καθ’ όλη τη διάρκεια τής ζωής του. Ίσως, η ήρεμη σχετικά εποχή τής βασιλείας του, να τον βοήθησε να αφοσιωθεί όπως ήθελε, στη συγγραφή, ενώ οι στρατηγικές ικανότητες που τού έλειπαν, δεν έγιναν αιτία συμφορών για την Αυτοκρατορία.
Ο Λέων Στ’ πεθαίνει στα 912 και ο ανήλικος Κωνσταντίνος τον διαδέχεται στα 913 με την επιτροπεία τής μητέρας του, Ζωής και τού πατριάρχη Νικολάου Μυστικού. Αρκετές φορές η νομιμότητα τής εξουσίας τού Πορφυρογέννητου αμφισβητήθηκε, λόγω τής καταγωγής του, από έναν ανεπίσημο δεσμό των γονέων του. Ακόμη ωστόσο και όταν ο Λέων Στ’ νυμφεύτηκε την Ζωή, ο γάμος τους από πολλούς θεωρήθηκε άκυρος, μιας και ήταν ο τέταρτος γάμος για τον αυτοκράτορα. Κατά συνέπεια, εκδηλώθηκαν κάποια κινήματα από σφετεριστές τού θρόνου, οι οποίοι προσεπάθησαν να λάβουν την εξουσία, όπως ο δομέστικος των Σχολών, ονόματι Κωνσταντίνος Δούκας. Το κίνημα τού     Δούκα κατεπνίγη, όταν τρία μέλη τής αντιβασιλείας κατόρθωσαν να υπερισχύσουν έναντι των υπολοίπων που υπεστήριζαν τον δομέστικο.
Η ομαλή διαδοχή των αυτοκρατόρων, εξασφαλιζόταν στην Αυτοκρατορία μέσω κάποιων δικλείδων ασφαλείας. Ως εκ τούτου, ο αυτοκράτωρ έτι ζων, χρίει τον διάδοχό του, ώστε να διασφαλίζεται η ειρήνη στο κράτος, μετά τον θάνατό του. Σε περιπτώσεις που ο προκάτοχος δεν είχε υποδείξει διάδοχο, τότε η Αυγούστα ήταν αυτή που έπρεπε να υποδείξει κάποιον. Τέλος, η σύγκλητος ήταν το όργανο που προέβαινε σε εκλογή νέου αυτοκράτορος ή επεκύρωνε την εκλογή κάποιου προερχομένου από τις τάξεις τού στρατού. Στην ιδιάζουσα περίπτωση τού Κωνσταντίνου βέβαια, τίθεται θέμα ηθικής φύσεως, όμως ο πατέρας του τον είχε χρίσει διάδοχο νόμιμα.
Οι εντάσεις μεταξύ Βουλγάρων και Βυζαντινών στο διάστημα 913-919, αναδεικνύουν στα πολιτικά πράγματα τον αρχηγό τού στόλου Ρωμανό Λεκαπηνό, ο οποίος δίνοντας στον Κωνσταντίνο Ζ’ την κόρη του Ελένη, για σύζυγο, παραμερίζει τον νόμιμο διάδοχο και ασκεί εκείνος μαζύ με τούς τρεις γυιους του την εξουσία. Παράλληλα προωθεί τον τέταρτο γυιο του στον πατριαρχικό θρόνο.
Φωνή διαμαρτυρίας προήλθε για άλλη μία φορά από το περιβάλλον των Σχολών, όταν ο δομέστικος Λέων Φωκάς επεχείρησε να ανατρέψει τον Ρωμανό Λεκαπηνό και να θεωρηθεί προστάτης τού Κωνσταντίνου. Ο Ρωμανός όμως, κατόρθωσε να αποφύγει την ανατροπή, προβάλλοντας εαυτόν ως προστάτη τού Πορφυρογέννητου, χωρίς ωστόσο να πάρει με το μέρος του την κοινή γνώμη. Η αυτοκράτειρα Ζωή, που δεν έβλεπε με συμπάθεια την δράση τού Λεκαπηνού, προσπάθησε να αντιδράσει, ενώ λέγεται ότι αποπειράθη να τον δηλητηριάσει. Εν τέλει όμως,  απομακρύνεται από το παλάτι, καθώς ο Λεκαπηνός την εξαναγκάζει να οδηγηθεί στο μοναχισμό.
Εν συνεχεία, στα σχέδια εδραίωσης τής θέσεώς του, συγκαταλέγεται η αυτοανακήρυξη του ως «βασιλεοπάτορα». Βλέπουμε ότι είναι πάγια τακτική για όποιον θέλει να μετέχει τής εξουσίας, να φροντίζει να βρίσκεται πλησίον τής αυτοκρατορικής δυναστείας και να προβάλλεται ως προστάτης αυτής. Από τα παραπάνω φαίνεται ότι ο Πορφυρογέννητος υπήρξε ένα πρόσωπο ήπιων τόνων, ένας μόνο ‘’κατ’ όνομα’’ αυτοκράτορας, όπως θα λέγαμε. Ας ρίξουμε μια ματιά όμως στους λόγους που είχαν θέσει τον Πορφυρογέννητο στη σκιά.
Οι σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας που είχαν διαταραχθεί, καθώς ο Κωνσταντίνος προήλθε από τον τέταρτο γάμο τού Λέοντος Στ’, που εθεωρείτο άκυρος, ήταν πεδίο δόξης λαμπρόν, για όποιον ήθελε τώρα υποστηριχτές στην εξουσία. Ο Ρωμανός φρόντισε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση και να συμβάλει στην εξομάλυνση των σχέσεων, δίνοντας στην Εκκλησία την υπεροχή τής νίκης. Συνεστήθη μάλιστα και «Τόμος Ενώσεως» στον οποίο απαγορεύεται ο τέταρτος γάμος σύμφωνα με την εκκλησιαστική τάξη, ενώ γινόταν ετήσια εορτή επί τη λύσει των διαφορών.
Παρά την εξέλιξη των γεγονότων, ο Κωνσταντίνος ήταν ο νόμιμος διάδοχος τής Μακεδονικής δυναστείας και από αυτόν πήγαζε η εξουσία τού Ρωμανού. Έτσι, παρά τον παραγκωνισμό του από τα κρατικά ζητήματα, δεν έχουμε πλήρη απομάκρυνση τού αυτοκράτορα. Κάτι τέτοιο μάλιστα δεν θα συνέφερε τον Ρωμανό, ο οποίος υπολόγιζε σοβαρά την κάθε κίνησή του και δεν σκόπευε να θέσει σε κίνδυνο την θέση του. Έδωσε αξιώματα στα μέλη τής οικογένειάς του, στέφοντας αυγούστα την σύζυγό του Θεοδώρα και αναγορεύοντας συναυτοκράτορα τον γυιό του Χριστόφορο, αλλά για καλή τύχη τής Αυτοκρατορίας, ο Ρωμανός δεν ήταν άνθρωπος που ολιγωρούσε για τα κρατικά ζητήματα, τις εσωτερικές και εξωτερικές υποθέσεις και την εν γένει πρόοδο τού Κράτους. Ως προερχόμενος από τις τάξεις τού στρατού, είχε άλλως τε με το μέρος του την στρατιωτική αριστοκρατία.
Η εδραίωση τής θέσεως τού Ρωμανού, δημιούργησε ανησυχία στους Βουλγάρους και ο ηγεμόνας τους, Συμεών, ζήτησε μάταια με διάβημα την απομάκρυνση του. Στο κομμάτι των εσωτερικών διενέξεων, ξεσπούν δύο κινήματα κατά τού Ρωμανού, ένα υπό τον μάγιστρο Στέφανο κι ένα υπό τον σακελλάριο Αναστάσιο, από δύο δήλα δη ανώτατους αξιωματούχους που βρίσκονταν σε υψηλές διοικητικές θέσεις. Διαφαίνεται από αυτά, η αντίθεση ανάμεσα στην διοικητική και την στρατιωτική τάξη. Με αφορμή τις στάσεις αυτές, ο Ρωμανός παραμερίζει έτι περεταίρω τον Κωνσταντίνο και αναγορεύει συναυτοκράτορες τούς άλλους δύο γυιούς του, Στέφανο και Κωνσταντίνο, σε μια προσπάθεια οικογενειακού συγκεντρωτισμού για πρόσθετη υποστήριξη στον ίδιο.
Κατά πολύ υπέρ τού Ρωμανού, ήταν η αντιμετώπιση των εξωτερικών εχθρών τής Αυτοκρατορίας, μιας και έδινε κύρος στον ίδιο και την οικογένειά του. Από την άλλη, ο Κωνσταντίνος Ζ’ βρισκόταν παραδομένος στις πνευματικές ασχολίες του, μελετώντας και συγγράφοντας. Το τελευταίο κεφάλαιο στην εξουσία για τον Ρωμανό, θα το υπογράψουν οι γυιοί του. Καθώς ο πρεσβύτερος ονόματι Χριστόφορος, είχε αποβιώσει, οι νεώτεροι, Στέφανος και Κωνσταντίνος, προσπάθησαν να ανέβουν στην ιεραρχία, εξορίζοντας τον πατέρα τους. Βεβαίως, η κοινή γνώμη, στο πλευρό πάντοτε τού Κωνσταντίνου, τού νόμιμου αυτοκράτορα, συνεχιστή τής Μακεδονικής δυναστείας, δεν έδωσε συγκατάθεση στους υιούς τού Ρωμανού για να εκδιώξουν έπειτα, και τον Πορφυρογέννητο. Ο Λεκαπηνός, σε αντίθεση με τους γιούς του αντιμετωπίστηκε ως «ευκλεής σφετεριστής» γιατί τυπικά δεν εξοβέλιζε τον μονάρχη, ενώ βέβαια οι επιλογές του ήσαν σοφές για το Κράτος.
Συνοψίζοντας,
αυτή η πρώτη φάση τής συμβασιλείας τού Κωνσταντίνου Ζ’ με τον πενθερό του Ρωμανό Λεκαπηνό, διήρκεσε από το 920 έως το 945, οπότε ο Κωνσταντίνος εξόρισε τους γιους του, οι οποίοι πρωτύτερα είχαν εκδιώξει τον πατέρα τους, Ρωμανό, για να σφετεριστούν την εξουσία, που κι εκείνος εν πρώτοις είχε κερδίσει με πλάγια μέσα, αλλά διετήρησε αξιοπρεπώς. Πρόκειται για την κατ’ εξοχήν περίοδο μελέτης και συγγραφής για τον Πορφυρογέννητο αυτοκράτορα. Η δεύτερη φάση βασιλείας τού Κωνσταντίνου, ως μονοκράτορα πλέον, αρχίζει το 945 και διαρκεί έως τον θάνατό του, το 959.
Η κληρονομική διαδοχή, που προκαλεί τόσο σεβασμό στον άνθρωπο τής εποχής, ακολουθεί την γραμμική πορεία τής υπό Θεόν δοσμένης εξουσίας. Έτσι, από τον προκάτοχο, μεταβιβάζεται στον διάδοχο και τον καθιστά υπεύθυνο για την ισονομία και την ισοπολιτεία. Αν ο ηγεμών δεν πληροί τις προϋποθέσεις, τότε οι αντιδράσεις τού λαού, θα προκαλέσουν την οργή τού Θεού, που θα ανατρέψει την εξουσία του και θα φέρει κάποιον άλλο στην θέση του. Όπως λέει η λαϊκή ρύση: «Φωνή λαού, οργή Θεού».
Παρ’ ότι όπως είπαμε, ο Κωνσταντίνος Ζ’ δεν είχε πολιτικές και στρατηγικές δεξιότητες, υπήρξε τόσο μορφωμένος και έξυπνος ώστε ήξερε να επιλέγει άξιους συνεργάτες. Οι στρατηγοί Νικηφόρος Φωκάς, Βάρδας Φωκάς και Νικηφόρος Τσιμισκής κατάφεραν να εξοβελίσουν τον αραβικό κίνδυνο, ενώ η βάπτιση τής Ρωσίδας ηγεμονίδος Όλγας από την αυτοκράτειρα Ελένη Λεκαπηνή και η σύναψη ειρήνης με τούς Βουλγάρους, δημιούργησε γέφυρες συνεργασίας και αγαστές σχέσεις με τα γειτονικά κράτη. Ακολουθώντας την πολιτική τακτική τού Βασιλείου Α’ Μακεδόνος, ο Πορφυρογέννητος, φρόντισε να εδραιώσει την δυναστική σταθερότητα, στέφοντας άμεσα τον γυιό του Ρωμανό, συναυτοκράτορα.
Η συμβολή τού Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου στα γράμματα, είναι αντάξια ενός σπουδαίου μυαλού, ενός αληθινού εγκυκλοπαιδιστή, που φρόντισε να κωδικοποιήσει κάθε φιλοσοφική, φιλολογική και ιστορική γνώση, από την αρχαιότητα έως τις μέρες του. Η ανώτατη παιδεία έτυχε προστασίας και τεράστιας στήριξης από τον αυτοκράτορα, ενώ ένα σύνολο έργων γράφτηκαν από τον ίδιο, όπως είναι τα εξής:
  • Βίος Βασιλείου
  • Λόγος κατά τη μετακομιδή των λειψάνων τού Ιωάννου Χρυσοστόμου
  • Περί τής βασιλείου τάξεως
  • Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν
  • Περί θεμάτων
  • Εκλογαί
  • Γεωπονικά
  • Με δική του πρωτοβουλία επίσης, εκδόθηκε το Λεξικό Σουίδα ή Σούδα, με εύρος πληροφοριών που παρουσιάζουν ενδιαφέρον και σήμερα.
Στα νομοθετικά έργα του, ο Πορφυρογέννητος, προβάλλει ως πρωταρχικό στόχο, την υποχρέωση του να φροντίζει για την ευταξία και την ομόνοια ανάμεσα στους υπηκόους του. Πέραν των θεωρητικών διακηρύξεων, ο Κωνσταντίνος προχωρά σε πράξεις, προασπίζοντας τα δικαιώματα των στρατιωτών - αγροτών, ενισχύοντας τον πολεμικό στόλο, προάγοντας την πνευματική δημιουργία. Δεν ολιγωρεί για τα στρατιωτικά και διοικητικά ζητήματα τού Κράτους, παρασυρόμενος από την έμφυτη έλξη του προς τη μελέτη και την πνευματική καλλιέργεια, αλλά γνωρίζει και φροντίζει για όλα.
Ανάμεσα σε Κράτος και Εκκλησία, τώρα υπάρχει σύμπνοια. Η υποχρέωση τού αυτοκράτορα να προστατεύει την Εκκλησία, βρίσκει στο πρόσωπο τού Κωνσταντίνου έναν προστάτη κατά οξύμωρο τρόπο, αν αναλογιστούμε ότι η γέννησή του κάποια χρόνια νωρίτερα, είχε δημιουργήσει τριγμούς στις σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους. Μία σχέση, που είχε επίσης δοκιμαστεί έντονα κατά την προγενεστέρα περίοδο των εικονομαχικών ερίδων. Τώρα, οι αντιθέσεις ανάμεσα σε Δυτική και Ανατολική Εκκλησία, είναι αγεφύρωτες και οι προηγούμενες διενέξεις στους κόλπους τής τοπικής Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, φαντάζουν πταίσμα, εμπρός στα γεγονότα που διαδραματίζονται πλέον.
Η ακμή που γνώρισε το Βυζάντιο την εποχή τής Μακεδονικής δυναστείας (867-1081), συνέβαλε τα μέγιστα στην επικράτηση μιας αντίληψης ανωτερότητας τής Αυτοκρατορίας. Από άποψη εδαφικής κυριαρχίας, το Κράτος θυμίζει σε έκταση την περίοδο βασιλείας τού Ιουστινιανού, ενώ η πολιτιστική άνθιση και η αποκρυστάλλωση όλων των στοιχείων τυπικότητας, που στο εξής θα καθορίζουν το χαρακτήρα του, θα μείνουν αναλλοίωτα έως την κατάρρευση. Η επιτυχής αντιμετώπιση των ποικίλων εχθρών, τόσο στο πολεμικό πεδίο, όσο και μέσω τής διπλωματικής οδού, θα δώσει νέο έναυσμα στις προοδευτικές διεργασίες.
Η άρρηκτη συνέχεια με τη Ρώμη, μπορεί να θεωρηθεί και αυτή σαν δείγμα τής ανωτερότητας που διακατέχει το πολιτικοκοινωνικό γίγνεσθαι, διότι αφ’ ενός κομίζει όλη την αίγλη ενός θαυμάσιου παρελθόντος, αφ’ ετέρου στηρίζει έτι περαιτέρω την παρουσία τής βυζαντινής ισχύος στην περιοχή τής Μεσογείου.
Ο Κωνσταντίνος Ζ’ κατά τη μακρά περίοδο τής συμβασιλείας με τον πενθερό του (920-945), είχε παραμερισθεί, και οι κατ’ εξοχήν ασχολίες του περιελάμβαναν τη μελέτη αρχαίων συγγραμμάτων και τη συγγραφή, στην οποία επιδίδετο. Ωστόσο, μετά τον θάνατο τού Λεκαπηνού, ο Κωνσταντίνος Ζ’ απομάκρυνε τους ανίκανους αδελφούς τής συζύγου του και έθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία τής Αυτοκρατορίας. Ο ίδιος, παρά την επί πολλά χρόνια αποχή του από τα κρατικά πράγματα, υπήρξε φορέας σπουδαίας παιδείας και γνώριζε τί έπρεπε να πράξει ανά περίσταση. Το γεγονός ότι δεν θα το έπραττε ο ίδιος, δεν τον εμπόδισε ποσώς, να επιλέξει με σωφροσύνη τούς συνεργάτες του και να έχει επιτυχία στους τομείς όπου ο ίδιος απείχε.
Η διακυβέρνηση τού Ρωμανού Λεκαπηνού, άφησε στον Κωνσταντίνο ένα κραταιό πολιτικό σύστημα, μία οικονομική ευρωστία, ένα γενικώς, ισχυρό κράτος. Αυτή την αναπτυξιακή πορεία καλείτο να ακολουθήσει και ο Πορφυρογέννητος. Ας μη λησμονούμε ότι το ρωμαϊκό δίκαιο και το χριστιανικό κοσμοείδωλο συνέκλιναν στον επιθυμητό ‘’τύπο’’ τού ιδεώδους μονάρχη. Ο ιδεώδης βασιλέας, είναι αυτός που πασχίζει για την καλή διαβίωση των πολιτών και την υπεροχή τού κράτους. Είναι ενάρετος, ανδρείος, φιλόσοφος. Από την άλλη, η εξουσία έχει δοθεί από τον Θεό και είναι υπόλογος ο αυτοκράτωρ για να διαχειρίζεται σωστά τις υποθέσεις τού λαού, με δικαιοσύνη και δίδοντας παραδείγματα ηθικής φύσεως. 
Ο Κωνσταντίνος Ζ’ έχοντας επαφή με το σύνολο τής πνευματικής γνώσης τής εποχής του, φρόντισε να πορεύεται σύμφωνα με τούς ηθικούς κώδικες που διεσφάλιζαν το κύρος τής εξουσίας του. Οι σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας την περίοδο αυτή, διαπνέονται από αλληλοσυμπλήρωση και αλληλοβοήθεια, με ένα Κράτος συνεχή προστάτη τής Εκκλησίας. Οι εικονομαχικές έριδες που προηγήθησαν και οι διάφορες συγκρούσεις ανάμεσά τους, τώρα φαντάζουν ως μία ενδοικογενειακή παρεξήγηση, μπροστά στο αγεφύρωτο χάσμα που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα σε ανατολικό και δυτικό Χριστιανισμό.
Οι σχέσεις τής Αυτοκρατορίας με άλλα κράτη, βασίζονταν τώρα, περισσότερο από ποτέ, στη χρήση διπλωματίας, που ανάγετο σε αληθινή επιστήμη. Ο συγκεντρωτισμός, που είχε γίνει εμφανέστατος επί Λέοντος Στ’, όταν οι εξουσίες τής Συγκλήτου καταργήθηκαν, έβλεπε την διπλωματία ως το κύριο μέσο επιβολής τής δυνάμεως τού Βυζαντίου, έναν αποτελεσματικό τρόπο  επίλυσης των διαφορών και εντυπωσιασμού των ξένων. Η προβολή τής πολυτέλειας και των κάθε λογής επιτευγμάτων των Βυζαντινών, που δεν ήσαν ολίγα, δημιουργούσε και στον πιο υποψιασμένο επισκέπτη, δέος αλλά και επιφυλακτικότητα.
Η πολιτιστική ανωτερότητα τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, βασισμένη στην ρωμαϊκή κληρονομιά και την υπό Θεού δοσμένη εξουσία, εκφραζόταν έντονα στην διπλωματία. Στην εποχή τού Κωνσταντίνου Ζ’ Πορφυρογέννητου, παρατηρούμε μία ιδιαίτερη ανάπτυξη ποικίλων τρόπων για προσέγγιση των ξένων. Ευκαμψία και προσαρμοστικότητα ανάλογη των περιστάσεων, πλούσια δώρα και άκρατος εντυπωσιασμός, όλα εκείνα τα στοιχεία που επιδρούν καταλυτικά στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, επιστρατεύονται με μαεστρία.
Ο Λιουτπράνδος, επίσκοπος Κρεμώνας, ο οποίος φτάνει στην Κωνσταντινούπολη το 949, ως απεσταλμένος τού μαρκησίου τής Ιβρέας, Βερεγγάριου, δίνει την μαρτυρία του για την τακτική τού άκρατου εντυπωσιασμού τής βυζαντινής διπλωματίας. Στο έργο του με τίτλο Antapodosis, (τ. VI, κεφ. 5), αναφέρει ότι χρυσά λιοντάρια έβγαζαν αληθοφανείς βρυχηθμούς, διακοσμητικά πτηνά κελαηδούσαν και ο θρόνος τού αυτοκράτορος ανεβοκατέβαινε μπροστά στα έκπληκτα μάτια των ξένων πρεσβευτών.
Κατά τον ιστορικό Ι. Καραγιαννόπουλο: «Το Βυζαντινό κράτος ήταν περικυκλωμένο από εχθρούς. Έμοιαζε περισσότερο με μεγάλο φρούριο, πάντα σε κατάσταση επιφυλακής. Η άμυνα όμως και η αντιμετώπιση των εχθρών τού κράτους, δεν μπορούσε να γίνεται μόνο με πολέμους. Οι πόλεμοι ήταν πολύ δαπανηροί και άλλως τε δεν εξασφάλιζαν πάντα, τις παραμεθόριες  τουλάχιστον, επαρχίες τού κράτους απ’ τη λεηλασία και την καταστροφή. Το Βυζάντιο λοιπόν ήταν υποχρεωμένο και μ’ άλλους τρόπους να προσπαθεί να διατηρεί την ειρήνη του και να εξουδετερώνει τις επιβουλές των εχθρών του. Αυτό το πετύχαινε με τη διπλωματία του».
Η προσπάθεια κατάπληξης των ξένων και η πρόκληση δέους, είναι βασικός σκοπός στο παιχνίδι εντυπωσιασμού και προσφέρει στο Κράτος επιπρόσθετο κύρος, θυμίζοντας ιδιαιτέρως στις δυτικές μοναρχίες, ότι η Κωνσταντινούπολη είναι η Νέα Ρώμη, η πρωτεύουσα Πόλη που κομίζει όλο το ελληνορωμαϊκό κλασσικισμό ως ο μόνος γνήσιος διάδοχός του. Η εξαιρετική υποδοχή των ξένων πρέσβεων, η αποστολή διπλωματικών επιτροπών προς άλλα κράτη, ή ακόμη, η σύναψη συμμαχιών για διατήρηση τής ειρήνης, συνεπάγοντο διάθεση υψηλών χρηματικών ποσών, που ο Πορφυρογέννητος ήτο σε θέση να δαπανήσει. Βρισκόμαστε στο μέσο τού 10 αι. άλλως τε, εποχή ακμής και πλούτου.
Στο πεδίο τής πνευματικής ζωής, τα χρόνια τής Μακεδονικής δυναστείας χαρακτηρίζονται ως τα πιο γόνιμα από κάθε άποψη, ενώ η περίοδος βασιλείας τού ίδιου τού Κωνσταντίνου Ζ’ έχει στο τιμόνι τής Αυτοκρατορίας  έναν σπουδαίο λόγιο άνδρα, όπως υπήρξε ο Πορφυρογέννητος. Αδιανόητο ήταν για τούς κρατικούς και εκκλησιαστικούς λειτουργούς να μην κατέχουν ένα άξιο επίπεδο μόρφωσης. Ο Κωνσταντίνος, ως προστάτης των γραμμάτων και πεπεισμένος ότι όλοι οι υπάλληλοι τού Κράτους χρειάζονταν γνώσεις για να είναι αποτελεσματική η κρατική μηχανή, έφτασε στο σημείο να χρηματοδοτεί τούς σπουδαστές τού Πανεπιστημίου τής Κωνσταντινουπόλεως κατά την φοίτησή τους.
Στα χρόνια τού Πορφυρογέννητου, εξακολούθησε με ταχείς ρυθμούς και ολοκληρώθηκε, η πνευματική κίνηση που είχε αρχίσει να γίνεται εμφανής από τον προηγούμενο αιώνα. Η προσωπικότητα τού Κωνσταντίνου ώθησε τον εγκυκλοπαιδισμό και όπως είδαμε προηγουμένως, φρόντισε να κωδικοποιήσει κάθε φιλοσοφική, φιλολογική και ιστορική γνώση από την αρχαιότητα έως τις μέρες του.  
Στα προσωπικά έργα του, ο αυτοκράτωρ στηρίζεται στην ‘’ευταξία’’ που πρέπει να υπάρχει στην πολιτεία, ενώ όταν αυτή διασαλευθεί, τότε ολόκληρο το οικοδόμημα καταρρέει. Αυτή η τάξη, αποτελεί κοινό τόπο για το Βυζαντινό άνθρωπο. Ένα status quo που μόνο ο Θεός μπορεί να ανατρέψει, αν επί παραδείγματι, κάποιος αυτοκράτορας δεν είναι ικανός να διατηρήσει τα θεία προνόμια που έχει λάβει. Αυτό το σκεπτικό διατηρήθηκε μέχρι και την ύστερη εποχή, ενώ και οι δύο Αλώσεις (1204 & 1453), θεωρήθηκαν ως τιμωρία, αφού ο Θεός πήρε την εύνοιά  του από την Πόλη, καθώς δεν ήταν πλέον αντάξιοι οι κυβερνώντες, για να την έχουν.
Η οικουμενικότητα τής Αυτοκρατορίας κτίσθηκε επάνω στην θεϊκή –συμπαντική- τάξη που διέπει τον κόσμο και διασφαλίζεται από τον ικανό κυβερνήτη, μία πεποίθηση που δεν είναι αμιγώς χριστιανική, αλλά έρχεται από την αρχαία φιλοσοφία και συναντάται σε σχεδόν όλες τις θρησκείες.
Για αρχαιολόγους και ιστορικούς τής τέχνης, η περίοδος από την άνοδο των Μακεδόνων το 843, έως τη λατινική κατάκτηση τού 1204, ορίζεται ως βυζαντινός κλασσικισμός. Ο κλασσικισμός αυτός, στην τέχνη και στα μνημεία αρχιτεκτονικής, αντικατοπτρίζει την  αρτιότητα και την αρμονία, κατ’ αναλογίαν τού ελληνικού κλασσικισμού τής αρχαιότητας. Στη ναοδομία, έχουμε επικράτηση τού εγγεγραμμένου σταυροειδούς ναού, ενώ η διακόσμηση -εκκλησιαστική και κοσμική- εμπλουτίζεται με πλήθος χρωμάτων και ψηφιδωτών. Στην μικροτεχνία, σε σμάλτα και ελεφαντουργήματα, σε διάφορες απεικονίσεις, ο αυτοκράτωρ εμφανίζεται σαν αντιπρόσωπος τού Θεού.
Ερχόμενοι σε επαφή με το περιεχόμενο των έργων τού Κωνσταντίνου Ζ’, θα αναφερθούμε συνοπτικά στο περιεχόμενο και τα κύρια στοιχεία που χαρακτηρίζουν την πολιτική ιδεολογία τής εποχής και τις σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους.
  • Στον Βίο Βασιλείου, εξιστορούνται τα κατορθώματα τού παππού του, Βασιλείου Α’ τού Μακεδόνος, ιδρυτή της Μακεδονικής δυναστείας, ο οποίος παρουσιάζεται ως υπόδειγμα για διαδόχους, αξιωματούχους και υπηκόους, ενώ η πολιτική στόχευση είναι παραπάνω από εμφανής.
  • Στο Λόγο κατά τη μετακομιδή των λειψάνων τού Ιωάννου Χρυσοστόμου, που εκφωνήθηκε από τον ίδιο τον Αυτοκράτορα ενώπιον πλήθους λαού, ακολουθείται το πρότυπο τού Κοσμά Βεστίτωρα, ο οποίος είχε συγγράψει βίο τού Χρυσοστόμου. Εγκωμιάζεται ο Άγιος, όπως επίσης εκθειάζεται η ευσέβεια των πιστών.
  • Στο Περί τής βασιλείου τάξεως εκτίθενται όλες οι τελετές και η επικρατούσα τάξη στην Αυλή και την διοίκηση, οι υπαλληλικές σχέσεις κ.λπ. Περιλαμβάνεται ακόμη το Κλητορολόγιον τού Φιλοθέου, που γράφτηκε το 899 και αναφέρει 72 αξιώματα με επτά διαβαθμίσεις, καθώς και 18 τιμητικούς τίτλους για γενειοφόρους αξιωματούχους και 8 τιμητικούς τίτλους για ευνούχους. Το έργο είναι γραμμένο στην καθομιλουμένη γλώσσα τής εποχής.
  • Στο Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν (De administrando imperio) έργο που απευθύνεται στον διάδοχο του, αποτελεί εγχειρίδιο διπλωματίας και δίνει πλήθος στοιχείων για τούς λαούς που ήρθαν σε επαφή με το Βυζάντιο στο παρελθόν. Αντλεί κι εδώ πληροφορίες από τα αρχεία τού παλατιού, όπως και στο προηγούμενο έργο, όμως τώρα έχει εμπιστευτικό ύφος μιας και δίνεται ως οδηγός πλεύσης στο γιο του.
  • Στο Περί θεμάτων (De thematibus) έχουμε ιστορική και γεωγραφική καταγραφή των διοικητικών θεμάτων τού Κράτους, που όμως στηρίζεται σε πηγές τού 6ου αι., με απλή αναφορά στις νέες ονομασίες των επαρχιών Ανατολής και Δύσεως. Υποβόσκουσες πληροφορίες για την εθνική συνείδηση των Βυζαντινών στην εποχή τού Πορφυρογέννητου, παίρνουμε από το έργο, διότι ναι μεν επικρατεί η ελληνική γλώσσα έναντι τής λατινικής, αλλά η ρωμαϊκή κληρονομιά δεν εγκαταλείπεται.

Από τα έργα που πιθανώς οφείλονται σε παρότρυνση τού Κωνσταντίνου και ολοκληρώθηκαν υπό την επίβλεψή του, αναφέρουμε τα παρακάτω. Εμμένοντας και πάλι στην την πολιτική ιδεολογία τής εποχής και τις σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους, όπως διαφαίνονται σ’ αυτά.

  • Στο έργο Εκλογαί (Excerpta), παρατίθενται αποσπάσματα από αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, τα οποία κατατάχθηκαν σε 53 τόμους, με συγκεκριμένη θεματολογία έκαστος και με σκοπό την προβολή τού παρελθόντος για παραδειγματισμό.
  • Τα Γεωπονικά στρέφουν το ενδιαφέρον προς τα αγροτικά ζητήματα και τις καλλιέργειες, δείχνοντας την φροντίδα τού αυτοκράτορα προς τη γεωργία, που υπήρξε πηγή εσόδων για το Κράτος και ένας από τούς κύριους στυλοβάτες του.
  • Το Μηνολόγιον τού Συμεών τού Μεταφραστού, δεν είναι απλός βίος Αγίων, αλλά έχει στόχο να εμφυσήσει στους πιστούς τον ζήλο για το ήθος και την θρησκευτική καθαρότητα των Αγίων.

Όπως διαπιστώνουμε, όλα τα έργα που έγραψε ο ίδιος ο Πορφυρογέννητος, αλλά κι εκείνα που επέβλεψε, έχουν έντονα στοιχεία προβολής τού βυζαντινού τυπικού, τής πολιτικής ιδεολογίας και βέβαια ηθικών αντιλήψεων για παραδειγματισμό. Η στάση του απέναντι στην Εκκλησία υποδηλώνει σεβασμό και μία θρησκευτικότητα που εδραιώνεται επάνω στην φιλοσοφία, αγαπημένη μελέτη τού Κωνσταντίνου. Από την εποχή του μάλιστα και στο εξής, το τρίπτυχο που θα συνοδεύει το κοσμοείδωλο τής Αυτοκρατορίας, παίρνει σάρκα και οστά. Είναι η ελληνική παιδεία, το ρωμαϊκό δίκαιο και η χριστιανική πίστη. 

Σοφία Καυκοπούλου


ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΡΕΛΑ


ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ
ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΡΕΛΑ
ΣΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΠΑΤΡΩΝ
(22 Μαϊου 2017)

(Ομιλία Προέδρου της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδος Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη)

       Η ζωή μας σήμερα υπαγορεύεται από ανένδοτους λογοκριτικούς μηχανισμούς, οι οποίοι τον απογυμνώνουν από κριτήρια ενός αδιάσπαστου νοήματος ανθρωπισμού.
        Μέσα στην προοπτική αυτού του κόσμου που όλα τείνουν να γίνουν ομοιόμορφα και ομοιόχρωμα, η αείμνηστη φίλη μας πρώην συνεργάτρια μας, Γενική Γραμματέας της Εταιρείας μας μέχρι τη μέρα του θανάτου της, γνωστή συμπολίτης λογοτέχνης και ζωγράφος δημιούργησε με τη γλώσσα ,τη σκέψη και το χρωστήρα, ένα καλλιτεχνικό πεζογραφικό και ζωγραφικό έργο που είχε κεντρικό πυρήνα τη ζωή και αντιμαχόταν την πνευματική και ηθική αδράνεια του καιρού μας.
        Την αείμνηστη, αγαπημένη μας συνεργάτιδα γνωρίσαμε πολύ προ του έτους 1985, τότε που έγραφε τα πρώτα της διηγήματα. Μάλιστα, η Εταιρεία Λογοτεχνών πολύ πριν καταστεί τακτικό μέλος της, είχε προγραμματίσει για την 31η Ιανουαρίου του 1985(βλέπε Εφημερίδα «ΑΛΛΑΓΗ» 27-1-1985) η διαλεχτή συγγραφέας, όπως αναφέρονταν στο δημοσίευμα, να παρουσιάσει στην αίθουσα του πνευματικού Κέντρου της Εταιρείας(Αγίου Ανδρέου 52) ανέκδοτη εργασία της σε πεζογραφία .
       Μάλιστα ,η αναγγελία αυτή σημείωνε για τη Μαρία Καρέλα τα εξής: Βεβαίως για το ευρύ κοινό η κ. Καρέλα είναι γνωστή σα ζωγράφος, την ερχομένη όμως Πέμπτη 31 Ιανουαρίου και ώρα 8 μ.μ. θα έχουμε την ευκαιρία να την γνωρίσουμε και ως πεζογράφο.
        Όμως τελικά αυτή η παρουσίαση δεν έγινε, εξ αιτίας της αυθαίρετης επιλογής του τότε προέδρου της Εταιρείας αείμνηστου φίλου Αλέκου Μαρασλή να προκαλέσει-προσκαλέσει  την ίδια μέρα και ώρα κοινή σύσκεψη φορέων για πολιτιστικά θέματα, κάτι που είχε ως συνέπεια, τη μοναδική κρίση, που δοκίμασε η Εταιρεία στα σχεδόν σαράντα χρόνια ζωής και δράσης της.
       Η αείμνηστη Μαρία Καρέλα κατέστη τακτικό μέλος της Εταιρείας μας με ένα βιβλίο στο ενεργητικό της, την συλλογή Διηγημάτων με τον τίτλο: «Αποκοτιές» και μια δεύτερη: «Το επιμύθιο σιωπής» με παμψηφεί απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της 11ης Μαΐου 1995.
        Στο βιογραφικό της σημείωμα, που συνόδευε την αίτηση εγγραφής της, αναφέρονται τα εξής επιγραμματικά: Η Μαρία Καρέλα γεννήθηκε ,μεγάλωσε και ζει στην Πάτρα.
        Τελείωσε τις γυμνασιακές της σπουδές εις τα Αρσάκεια Σχολεία της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρεία. Συνέχισε τις σπουδές της εις την Γαλλική γλώσσα στη Σχολή Ουρσουλινών Μοναχών Αθηνών, απ’ όπου απεφοίτησε με άριστα και απέκτησε πτυχίο Γαλλικής (SORBONNE).
       Ομιλεί τέσσερες γλώσσες, Γαλλικά ,Αγγλικά, Ιταλικά, Γερμανικά και έχει ασχοληθεί με την λογοτεχνία.
       Κείμενα της έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς εις τον Αθηναϊκό και τοπικό τύπο. Είναι γνωστή ζωγράφος και η δουλειά της έχει τύχει της αποδοχής μεγάλης μερίδας του κοινού και κριτικών.
       Επίσης έχει εντρυφήσει ενεργά εις τα κοινά του τόπου της. Το πρώτο της ξεκίνημα στη λογοτεχνία έκανε με μια συλλογή Διηγημάτων με τον τίτλο: «Αποκοτιές» που τυπώθηκε στις εκδόσεις Π.Κούλης της πόλης μας.
       Ο αείμνηστος φίλος και πρώτος πρόεδρος της Εταιρείας μας Λογοτέχνης, Ιστορικός και κριτικός βιβλίου, Κώστας Τριανταφύλλου υποδέχθηκε αυτό της το έργο, με θερμά λόγια από τη στήλη κριτικής βιβλίου της Πελοποννήσου. «Έχει το προτέρημα ,σημείωνε, να έχει σύντομα κείμενα δέκα εννιά θα τα πω χρονογραφήματα ,τα δέχομαι και για διηγήματα. Το σπουδαίο είναι, πως είναι σύντομα και καλογραμμένα, δε φέρνουν άχρηστο βάρος λέξεων και φράσεων, διαβάζονται και εκτιμώνται με πλήρη αποδοχή από τον αναγνώστη. Η συμπολίτισσα μας δίνει λογοτεχνικά κείμενα ,αυτό είναι που προέχει και ό,τι γράφει είναι τέχνη και μάλιστα με πολύ φως, με πολλή παρατηρητικότητα και απόδοση. Η κ.Καρέλα μας οδηγεί στη σκέψη της και τη δική της λεπτή αίσθηση και το δικό της κόσμο».
       Εξίσου επαινετικά σχόλια σε κριτικό του σημείωμα στη ίδια εφημερίδα κάνει για το πρώτο της βιβλίο και ο λογοτέχνης και δημοσιογράφος αείμνηστος και αυτός σήμερα Γιάννης Καραλής:        «Τώρα μας αιφνιδίασε με την κυκλοφορία ενός κομψού τόμου αφηγημάτων, που το τιτλοφορεί «Αποκοτιές». Λέγω μας αιφνιδίασε τόσο το περιεχόμενο όσο και ο τρόπος γραφής φανερώνουν πεζογράφο με γνώση της γλώσσας και της αρχιτεκτονικής του μικρού αφηγήματος ,που είναι από τα δυσκολότερα είδη του λόγου».
        Η ίδια η συγγραφέας σε συνέντευξη της και σε ερώτηση της δημοσιογράφου να περιγράψει τη διαδρομή που την οδήγησε στην έκδοση του πρώτου της βιβλίου «Αποκοτιές» σημειώνει:
        Διαδρομή δεν υπήρξε. Από τη στιγμή που ένιωσα τον εαυτό μου μέσα στη χρονική ηρακλείτεια ροή, γράφω συναισθηματικά, αποτυπώνοντας στο χαρτί ερεθίσματα προβληματισμό, οργή, αμηχανία…Όλα όσα ανακατεμένα μαζί με τον οίστρο κάνουν το λόγο δημιουργικό!».
        Το 1995 έρχεται το δεύτερο βιβλίο διηγημάτων και αυτό με τον τίτλο: «Το Επιμύθιο σιωπής» που κυκλοφορεί από τις ίδιες εκδόσεις Π. ΚΟΥΛΗΣ.
        Ο Κώστας Τριανταφύλλου θα καταπιαστεί και με το δεύτερο βιβλίο της Μαρίας στη στήλη του “ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ” της εφημερίδας «Πελοπόννησος» όπου γράφει μεταξύ άλλων και τα εξής:
       «Ένα από τα ενδιαφέροντα του φιλολογικού βιβλίου είναι πως τα θέματα και οι μορφές όλων αυτών των πεζογραφημάτων είναι από την Πατρινή ζωή και μάλιστα των τελευταίων χρόνων.
 Είναι ωραίο να βλέπουμε να μεταφέρονται στο χώρο της Τέχνης τα σύγχρονα γεγονότα της καθημερινής ζωής με μια ευαισθησία και αντίληψη, που μόνο ένα λογοτεχνικό ταλέντο μπορεί να προσφέρει.
 Όλα αυτά τα έχει το νέο άκρως συμπαθητικό και καλογραμμένο βιβλίο της διαλεκτής συμπολίτισσας διανοήτριας».
        Το 1996 έρχεται το τρίτο κατά σειρά βιβλίο της Μαρίας και αυτό συλλογή Διηγημάτων με τον τίτλο: «IN MEMORIAN» από τις ίδιες εκδόσεις της πόλης μας.
       Το τρίτο αυτό πόνημα της Μαρίας, η κριτική το υποδέχθηκε με ιδιαίτερα κολακευτικά λόγια και ήταν πιο πολλοί ο πνευματικοί άνθρωποι που ασχολήθηκαν διάβασαν και κατέθεσαν δημόσια τον κριτικό τους λόγο.
        Πέρα από τον Κώστα Τριανταφύλλου, ο οποίος καταθέτει και πάλι τα καλά του λόγια, για τη συγγραφέα και το έργο, κρατικά σημειώματα δημοσιεύσαν ο Λογοτέχνης και Δημοσιογράφος Γιάννης Καραλής, η Φιλόλογος –Διευθύντρια Λυκείου Δήμητρα Γκότση ,ο Σταύρος Ιντζεγιάνης κ.α.
       ‘Όπως σημειώνει η ίδια στο έργο της αυτό, άξονας και ουσίa  της δόμησης των διηγημάτων της είναι πια οι ανθρώπινες σχέσεις, με τις όποιες αλληλεξαρτήσεις που αλλοτριώνουν συχνά την ουσία του ατόμου και διαμορφώνουν τρόπους συμπεριφοράς. Πρόκειται για μια απόπειρα ψυχογραφήματος, μια ενδοσκόπηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και μια πιο ολοκληρωμένη και ώριμη ματιά στις κοινωνικές αντιπαραθέσεις, που παραποιούν τον τρόπο διαβίωσης σ’ ένα χώρο θυτών και θυμάτων».
       Το 1997 θα ακολουθήσει μια τέταρτη κατά σειρά συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο: «Τραπεζ» από τις ίδιες  εκδόσεις που εκδόθηκαν και οι προηγούμενες συλλογές της, τις  εκδόσεις Π. Κούλη.
       Την ιδία υποδοχή δέχθηκε και τούτο το έργο της Μαρίας.
        Το 2000 θα δει τη δημοσιότητα και το πρώτο της μυθιστόρημα από τις πανελληνίως γνωστές Εκδόσεις: «Νέα Σύνορα». Με τον τίτλο: «ΠΑΤΡΙΝΕΛΛΑ» Το μυθιστόρημα αυτό είχε πανελλήνια απήχηση αφού θα παρουσιαστεί στη Αθήνα, στη Ζάκυνθο, στην Θεσσαλονίκη, στο Μεσολόγγι και στην πόλη μας.
        Όπως εύγλωττα υποδηλώνει και ο τίτλος του βιβλίου, στις σελίδες του ο αναγνώστης θα συναντήσει έμμεσες και άμεσες αναφορές στην πόλη μας καθώς και σε υπαρκτά πρόσωπα της τοπικής κοινωνίας περασμένων δεκαετιών, ενώ δε λείπουν βέβαια και οι περιγραφές χαρακτηριστικών και γραφικών σημείων της Πάτρας.
        Είναι δε τόσο καταιγιστική η δράση και τόσο συναρπαστική η πλοκή του βιβλίου, που αξίζει να σημειωθεί ότι ο μύθος επιλύεται μόλις στην τελευταία σελίδα, κρατώντας σε διαρκή αγωνία τους αναγνώστες.
       Το 2002 θα κυκλοφορήσει το δεύτερο κατά σειρά μυθιστόρημα της Μαρίας Καρέλα με τον τίτλο: «Δύο καλοκαίρια στο Ονειροδρόμιο».
       Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που, όπως λέει η ίδια η συγγραφέας του , θα το ονόμαζε ψυχογράφημα.  Επεξεργάζεται λίγο-πολύ διχασμένες συνειδήσεις ανθρώπων οποιουδήποτε βεληνεκούς μέσα από τον κοινωνικό ιστό.
       Καταπιάνεται με διαφόρους ανθρώπους, όπως δημοσιογράφους, γιατρούς, ψυχολόγους, καθηγητές απλούς καθημερινούς χαρακτήρες και πρόσωπα.
       Είναι ένα βιβλίο που έχει ξεκάθαρα πατρινό χρώμα και ξεκινάει σαν αναφορά από το 1900 μέχρι το 1950 παρακολουθώντας την ιστορία μίας οικογένειας.
       Μέσα σε αυτές τις δεκαετίες ο αναγνώστης βλέπει την εξάπλωση και εξέλιξη της Πάτρας, αλλά και τη διαφοροποίηση της συγκεκριμένης οικογένειας.
        Πώς εκπίπτει από τα πλούτη και τα μέλη της στρέφονται το ένα εναντίον του άλλου.
       Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει μια έκπληξη, που υποχρεώνει τον αναγνώστη να μη διακόψει την ανάγνωση, για να φτάσει το δυνατόν ταχυτέρα στην αποκάλυψη.
       Το 2004 από τις εκδόσεις: ΕΛΑΤΗ κυκλοφόρησε το τρίτο κατά σειρά μυθιστόρημα της με τον τίτλο: «Ηλιοβασίλεμα στο Μετζάο».
       Με το νέο της αυτό μυθιστόρημα η Μαρία Καρέλα εδραιώνεται στο χώρο του Μυθιστορήματος αναπλάθοντας βιώματα, γεγονότα, περιστατικά και πολύτιμα φυλακτά της μνήμης.
       Η συγγραφέας αναφέρεται σε ιστορικά γεγονότα, που διαδραματίζονται σε τέσσερες δεκαετίες του εικοστού αιώνα.
       Εκεί που επιμένει και ρίχνει δυνατό και άπλετο φως, είναι η Μικρασιατική τραγωδία ,η δίκη των έξι και ο ερχομός των προσφύγων στην Πάτρα.    Παραθέτει ακόμη σημαντικές πληροφορίες και εύστοχες παρατηρήσεις για τους πρόσφυγες της Πάτρας, δηλαδή για την αντιμετώπιση που έτυχαν και για τη μεγάλη τους προσφορά σε πολλούς τομείς.
       Το τέταρτο μυθιστόρημα της Μαρίας Καρέλα θα κυκλοφορήσει το 2006 από τις εκδόσεις “ΕΛΑΤΗ” με τον τίτλο: «ΠΕΤΡΙΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ».
        Οι μνήμες είναι βαριές και ένας άνθρωπος δεν θα μπορούσε να τις σηκώσει μόνος του. Η μνήμη είναι ακριβή και θέλει πολλά «λαβωμένα χέρια». Οι παλιοί έδειχναν στους νέους πώς να σηκώσουν το βάρος του φωτός και εκείνοι έδειχναν τη δύναμη του μέλλοντος που δεν ξέχασε το παρελθόν.
        Σιγά-σιγά το αγνοούμενο requiem γίνεται ακόμη και πιο έντονο. Οι ξεχασμένες ψυχές ζουν και πάλι τις πέτρινες μνήμες.
       Το πέμπτο μυθιστόρημα της Μαρίας Καρέλα θα έλθει και αυτό από τις εκδόσεις “ΕΛΑΤΗ” το 2.008. Φέρει τον τίτλο: “ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΣΟΦΙΤΑΣ” έγινε  δεκτό με θετικές κολακευτικές κριτικές τόσο από τους ειδικούς όσο και από το αναγνωστικό κοινό.
       Τέλος θα ακολουθήσει το έκτο μυθιστόρημά της με τον τίτλο: “Εις τας αυλάς” που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κ.Μ.ΖΑΧΑΡΑΚΗΣ το έτος 2011. Mε το βιβλίο αυτό η  συγγραφέας  προσπάθησε  να δώσει ανάγλυφα μία εποχή αρκετά μακριά μας -αρκετά κοντά μας όπου τη ζωή τη διέπει ο αλληλοσεβασμός και η αλληλοεκτίμηση. Πράγματα ξεχασμένα εδώ και καιρό στο σεντούκι του χρόνου και της μνήμης. Η σημερινή μας Πάτρα απέχει δυστυχώς, πόρρω της παλιάς με αποτέλεσμα τα συναισθήματα που μας καταλαμβάνουν σήμερα να είναι θλίψη, πίκρα, απογοήτευση. Γιατί εκείνοι οι χρόνοι οι ζηλευτοί έχουν φύγει ανεπιστρεπτί. Το τελευταίο της βιβλίο που όπως αποδείχθηκε ήταν και το κύκνειο άσμα της, στο χώρο της λογοτεχνίας και της ζωής ,ήταν αυτό που και παρουσιάσθηκε λίγο πριν έρθει το μαντάτο του προβλήματος υγείας που αντιμετώπισε και αποτέλεσε τον καταλύτη της τελευταίας περιόδου της ζωής της.
Πρόκειται για το μυθιστόρημα με τον τίτλο: “ΚΟΚΚΙΝΟΒΡΑΧΟΣ”, όπου η Μαρία αφού εγκατέλειψε τη θητεία της στο κοινωνικό και ηθογραφικό μυθιστόρημα, aυτοαποδέχεται την πρόκληση να ασχοληθεί με το θρίλερ. Ένα είδος` που η συγγραφέας επιδιώκει βήμα το βήμα τον αιφνιδιασμό και την ανατροπή σε σημείο που ο αναγνώστης παρακολουθεί την εξέλιξη των γεγονότων με κομμένη την ανάσα .
Έχτισε υπομονετικά ένα πολυπρόσωπο “θεματικό” όπου οι ανατροπές έχουν τον πρώτο λόγο. Στόχος του είναι η απορρόφηση του αναγνώστη να βρει τις λεπτές ισορροπίες και  την κάθαρση στο επιμύθιο.
       Το βιβλίο αυτό αποτελεί μία τολμηρή όπως σημειώθηκε και κατά την παρουσίαση του συγγραφική καινοτομία όπου το μυθιστόρημα εξελίσσεται σε ένα αγωνιώδες,  σ’ ένα δραματικό θρίλερ δημιουργώντας ένα θαυμάσιο σύνθετο λογοτέχνημα.
       Πέρα από το μυστηριώδες της πλοκής του ,το βιβλίο της Μαρίας χαρακτηρίζεται από μία γλωσσική, φιλολογική και λογοτεχνική αρτιότητα.    Αξιόλογη είναι και η περιγραφή των τοπίων όπως και των χαρακτήρων των ανθρώπων που εμπλέκονται στο μύθο του έργου.
        Η συγγραφέας αποδεικνύεται βαθύς γνώστης της ανθρώπινης φύσης και των αδυναμιών της.
       Θεωρώ να σημειώσω πως την αποψινή μου αναφορά στο συνολικό συγγραφικό έργο της Μαρίας Καρέλα  πράττω πρώτα-πρώτα για μια συνεργάτιδα ,τη Γενική Γραμματέα της Εταιρείας Λογοτεχνών τιμητική θέση την οποία διατήρησε μέχρι την   τελευταία  στιγμή  της εξόδου της από τη ζωή, έπειτα από μια ηρωική θάλεγα μάχη με τον ανίκητο δράκοντα της εποχής μας, αλλά και σε ανταπόδοση των παρουσιάσεων του δικού μου έργου σε επετειακές εκδηλώσεις  τόσο  εντός όσο και  εκτός Πατρών παρόμοιες αλλά και για την κριτική της αποτίμηση του έργου μου  σε περιοδικά και εφημερίδες.
       Μαρία νοιώθω ανάλαφρα μια και ανταπόδωσα μέρος των όσων έπραξες για την Εταιρεία και προσωπικά για την ταπεινότητά μου.
       Μαρία μας καλή αντάμωση...Το έργο σου θα σε θυμίζει εις τον αιώνα. Πέρασες επάξια  από την Αχερουσία  στην Αθανασία...

Κυριακή 25 Μαρτίου 2018

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΓΑΛΑΤΕΙΑΣ ΒΕΡΡΑ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: "ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΗ ΑΦΗ"


Παρουσίαση από τη Φιλόλογο  ΝΟΤΑ ΜΗΛΙΩΝΗ


Η υπερβατική διάσταση των ποιημάτων της συλλογής
Με την κ. Γαλάτεια Βέρρα είμαστε από χρόνια αδελφικές φίλες και τα ποιήματά της τα διάβαζα αμέσως μόλις δημοσιεύονταν. Σε μια συζήτησή μας της είχα πει ότι τα έργα της είναι κρυπτοθεολογικές πραγματείες. Τα λίγα δικά μου λόγια θα επιχειρήσουν να ανιχνεύσουν αυτούς τους συμβολισμούς με το θάρρος που μου δίνουν μερικοί στίχοι από την Υπερβατική αφή. Το νέο στοιχείο είναι ότι ο κρυπτός χαρακτήρας αίρεται πια από το προτελευταίο ποίημα Στα λόγια:
Στα λόγια ήμουν καλή./ Μέχρι που στοίχειωσα/ στις λέξεις./Λύτρωσέ με Υιέ του Θεού/και Λόγε.
Τα λόγια λοιπόν είναι εύκολα. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι καλοί σε αυτά. Στην πράξη όμως; Όταν η ζωή φέρνει τις δυσκολίες της και πρέπει κανείς να δώσει μαρτυρία προσωπική για αυτό που θεωρητικά πιστεύει; Τότε τα λόγια του τον στοιχειώνουν. Γίνονται ένα μαρτύριο, καθώς μάταια ψάχνει να βρει μέσα τους τη δύναμη να τα τηρήσει και να τα μετουσιώσει σε πράξη. Τότε πρώτο και έσχατο καταφύγιο, λυτρωτής και σωτήρας, ο σαρκωμένος Λόγος, ο Υιός του Θεού, η όντως Ζωή.
Το ποίημα Ξυπνήστε: Ξυπνήστε αθώοι και έντιμοι/πολίτες./Το κακό εργάζεται πυρετωδώς./Πιείτε καφέ πικρό./Πενθήστε τη φθορά του κόσμου./Δεν ακούσατε; /Δεν σας λογαριάζουν πια/ για πρόσωπα./Κομπάρσους αναζητούν/σε θέατρα παραλόγου.
Ο στίχος Πενθήστε τη φθορά του κόσμου στηρίζεται σε μια θεμελιώδη έννοια της ορθόδοξης πνευματικότητας, το κατά Θεόν πένθος. Το πένθος αυτό δεν έχει σχέση με την κατάθλιψη, είναι χαροποιόν. Είναι η επίγνωση του μεγαλείου του Θεού και συγχρόνως της προσωπικής μας σμικρότητας. Είναι ο δρόμος της μετανοίας που δίνει στον άνθρωπο το αληθινό του πρόσωπο, αυτό που το κακό του κόσμου τούτου, του φθειρομένου και απολλυμένου, προσπαθεί να του στερήσει και να τον μεταβάλει σε κομπάρσο της ίδιας του της ζωής. Η έννοια του προσώπου συνθέτει την αγαπητική σχέση του ανθρώπου με τον Θεό και τη σύμπασα Κτίση κατά το πρότυπο της Αγιοτριαδικής κοινωνίας. Ο ίδιος ο τίτλος Ξυπνήστε παραπέμπει στο Γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε του κήπου της Γεσθημανή (Ματθ. 26,41).
Το ποίημα με τον τίτλο Κέρδισε ουρανό:

Κέρδισε ουρανό./Η γριούλα που ευλαβικά/ σκουπίζει τη μικρή αυλή./ Ο οδοκαθαριστής που σιωπηλά/επιτελεί το ιερό του έργο./ Ο μικρούλης που ανάβει το κερί/ στην αγκαλιά της μητέρας./Ο άνομος που δάκρυα/μετανοίας αφήνει.
Η προστακτική του τίτλου απηχεί ανάλογες προτροπές του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου για να δώσουν οι άνθρωποι γη, προκειμένου να κερδίσουν ουρανό. Η

Βασιλεία ανήκει στους ταπεινούς και καταφρονεμένους του αιώνος  τούτου. Μακάριοι οι πτωχοί όπως η αδύναμη γριούλα εκτελεί με ευλάβεια τον καθαρισμό της αυλής (να προσθέσουμε και της ψυχής της; ), ο σιωπηλός οδοκαθαριστής εργάζεται τη σωτηρία του (άλλωστε τα ιερά έργα φυλάσσονται πάντα μέσα στη σιωπή), το παιδάκι που συλλαβίζει την ευσέβεια (παιδός η βασιλείη, έχει προαισθανθεί ο Ηράκλειτος), αλλά και ο άνομος που εξαγνίζεται από το καθαρτήριο πυρ των δακρύων. Η Βασιλεία δεν ανήκει στους δίκαιους, τὰ μωρὰ καὶ τὰ ἐξουθενημένα ἐξελέξατο ὁ Θεός ἵνα τοὺς σοφοὺς τοῦ κόσμου καταισχύνῃ (Κορ. 1,27).
Στο πέτρινο παράθυρο: Στο πέτρινο παράθυρο/έχτισε μια γόνιμη ζωή./Φιλοξένησε μέρες δροσερές./Πότισε το χώμα της υπομονής./Περπάτησε συντροφιά με /ολόλευκες θωριές.
Μήπως πρόκειται για κάποιο από τα πετεινά του ουρανού που έχτισε τη φωλιά του σε ένα σταθερό πέτρινο παράθυρο; Δεν κοπιάζει , δεν υφαίνει αλλά το τρέφει ο Θεός και η ζωή του είναι γόνιμη και δροσερή, όπως η δρόσος του Αερμών. Ὑπομένον ὑπέμεινε τον Κύριον, το χώμα της ψυχής του ποτίστηκε και έγινε άξιο της συντροφιάς των λευκοφορεμένων αγγέλων. Πόση ανάπαυση, αν ζει κανείς σαν το σπουργιτάκι!
Το σύμβολο της πέτρας επανέρχεται στο ομώνυμο ποίημα (Στην πέτρα): Στην πέτρα ομολόγησα/ κάθε μου αλήθεια./Απόθεσα το βάρος/ μιας ζωής./Κατέθεσα στο προσωπικό/μου πένθος.
Το σύμβολο εδώ είναι πιο ευδιάκριτο. Ο λίθος που ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες (Ματθ. 21,42) έγινε το αγκωνάρι του σπιτιού. Πάνω σε αυτό τον λίθο δοκιμάζονται όλες οι αλήθειες μας. Πάνω σε αυτόν τον λίθο αναπαύονται πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι (Ματθ. 11,28). Αφετηρία η στροφή εις εαυτόν που γεννά το προσωπικό πένθος. Το πένθος ως ειδικό χάρισμα της μελέτης του θανάτου είναι η λυδία λίθος που δοκιμάζει κάθε τι που φαίνεται αληθινό στα μάτια μας.
Το ποίημα «Οι σοφοί»: Πολλοί «σοφοί» κατέκλυσαν/τα τηλεοπτικά παράθυρα./Διατείνονται τη λύτρωση/με πάσα βεβαιότητα./Και η ανθρωπότητα/μέρα με τη μέρα/να καταπίπτει/σε όλο και μεγαλύτερα/βάραθρα.
Αυτή σοφία που επαγγέλλονται οι άνθρωποι της οθόνης είναι ἐπίγεια, ψυχική, δαιμονιώδης (Ιακ. 3,15). Οδηγεί σε βάραθρα καταστροφής. Σκέφτομαι ότι η φίλη μου η Γαλάτεια, όταν τα έγραφε, είχε στο νου της ότι η λύτρωση μπορεί να έλθει μόνο από Εκείνον για τον οποίο γράφηκε «Ἀπολῶ τὴν σοφίαν τῶν σοφῶν καὶ τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν ἀθετήσω. Ποῦ σοφός; ποῦ γραμματεύς; Ποῦ συζητητὴς τοῦ αἰῶνος τούτου; Οὐχί ἐμώρανεν ὁ Θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου;» (Κορ. 1, 19-20). Η σοφία του Θεού είναι μια τρέλλα για τους κατά κόσμον σοφούς, που προσπαθούν να δώσουν λύσεις με το μυαλό τους σε προβλήματα που υπερβαίνουν τη δύναμη του ανθρώπινου νου. Σε δυο εβδομάδες θα ακούσουμε το Χαῖρε σοφῶν ὑπερβαίνουσα γνῶσιν, για Αυτήν που είπε το μεγάλο ναι και ήρθε στον κόσμο η σωτηρία.

Οι διακειμενικές αναφορές στην Αγία Γραφή συνεχίζονται με το ποίημα Στο Δείπνο: Στο δείπνο ήταν σιωπηλός./Μάλλον οι λέξεις δεν είχαν/αλάτι. Ο αναγνώστης αναγνωρίζει την αποστολική προτροπή για τον λόγο που πρέπει να είναι ἅλατι ἠρτυμένος (Κολ. 4,6), για να είναι αποτελεσματικός, όπως θα λέγαμε σήμερα, και να σωματώνει την κοινωνία των προσώπων.
Το ποίημα Στους γνώριμους εκείνους τόπους: Πάμε ξανά στους γνώριμους εκείνους τόπους/να θυμηθούμε πότε μας συνάντησε/η ειρήνη. Πότε μας πρόσφερε νερό/η ελπίδα. Πότε μας έπλυνε τα πόδια/η αγάπη.
Οι γνώριμοι τόποι είναι μάλλον εσωτερικά τοπία συνάντησης της ψυχής με το Θεό. Εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν, λέει ο Χριστός στους αποστόλους (Ιωανν. 14,27). Στη Σαμαρείτιδα υπόσχεται ὕδωρ ζῶν (Ιωανν. 4, 10) με το οποίο δεν θα ξαναδιψάσει. Στο Μυστικό Δείπνο πλένει τα πόδια των μαθητών. Αυτές οι συναντήσεις μπορούν να επαναληφθούν με κάθε άνθρωπο και η μνήμη τους ανακαινίζει την λαχτάρα της ψυχής προς συνάντηση Εκείνου.
Στο ποίημα Μίλησέ μου τώρα: Μίλησέ μου τώρα./Δίχως αναστολές και δισταγμούς./Πες μου: Μπορούμε να ελπίζουμε/στο όνειρο;/Να χτίσουμε ουράνιο ανάκτορο;/Να δοκιμάσουμε την ηγεμονική χαρά;/Το τραπέζι των αιώνων/φαντάζει πιο βέβαιο από ποτέ./Κρύσταλλα ηχηρά καταφάσκουν/αγάπη.
Το ουράνιο ανάκτορο δεν είναι τάχα οι μονές των δικαίων; Ο απόστολος Θωμάς έκτισε ένα ουράνιο ανάκτορο για έναν βασιλιά της Ινδίας, δίνοντας ελεημοσύνη τα χρήματα που του είχε διαθέσει για την οικοδόμηση ενός επίγειου ανακτόρου, όπως γράφει το συναξάρι του. Η ηγεμονική χαρά δεν είναι άραγε η δόξα του μονογενούς παρά πατρός (Ιω. 1,14); Το τραπέζι των αιώνων δεν παραπέμπει στο δείπνο της Βασιλείας (Λουκ. 14, 15 κ.εξ.); Όλες αυτές τις εσχατολογικές εικόνες τις συνέχει η αγάπη.
Στην κυρία Βέρρα δεν είναι άγνωστος και ο υμνολογικός πλούτος της ορθόδοξης λατρείας. Το ποίημα Προδοσία: Τον ήλιο που σκέπαζε/το ακριβό σου μειδίαμα/έδωσες προς πώληση./Πώς καταδέχτηκες να παζαρέψεις τον ατίμητο;/Πώς πρόδωσες τόσο/γενναιόδωρο φως;
Σε ένα ιδιόμελο της Μ. Πέμπτης εσπέρας ο Ιούδας οὐκ ἔφριξε τὸν ἀτίμητον πωλῆσαι, τὸν ἥλιον τῆς δικαιοσύνης (ακολουθία των Ωρών της Μ. Παρασκευής), τὸν φωστῆρα πωλήσας τριάκοντα ἀργυρίων (Αντίφωνο δ από την ακολουθία των Αγίων Παθών), τὸν ἀναβαλλόμενον φῶς ὡς ἱμάτιον (Αντίφωνο ι από την ακολουθία των Αγίων Παθών). Αυτόν που έδωσε γενναιόδωρα τροφή στην έρημο και περιήλθε τας κώμας του Ισραήλ εὐεργετῶν και ἰώμενος.
Υπάρχουν ακόμα ποιήματα που στίχοι τους παραπέμπουν στην ασκητική, μοναχική παράδοση της Εκκλησίας. Στο ποίημα Αν ακόμα με αγαπάς γίνεται αναφορά σε πύρινα μονοπάτια προσευχής. Θυμίζει την ιστορία από το Γεροντικό, όπου ένας ασκητής υψώνει τα χέρια σε προσευχή και τα δάχτυλά του γίνονται φλόγες πυρός.

Στο ποίημα Σταματώ ο πρώτος στίχος γράφει: Σταματώ να θέλω. Η εκκοπή του θελήματος είναι βασική προϋπόθεση στο δρόμο της αναζήτησης του θελήματος του Θεού. Στο ποίημα Αν ακούς σκέφτεται κανείς την καρδιά του ασκητή που βοά προς τον Θεό χωρίς ποτέ να είναι σίγουρος ότι ευαρεστεί τον Θεό. Γράφει: Σε αγαπώ μυστικά/αιώνες τώρα./Σαν τραγικά περιφερόμενη/ ύπαρξη/ σε σανίδι ευλογημένης/ματαίωσης. Αυτός που ζει τον μυστικό θείο έρωτα ζει την τραγωδία της απόστασης από τον αγαπώμενο Θεό και ως ναυαγός, πιασμένος από το σανίδι του θείου ελέους, ζει την ευλογημένη ματαίωση όλων των γήινων επιθυμιών. Σε δύο ακόμα ερωτικά ποιήματα είναι δυνατόν να λανθάνει ο έρωτας του Απολύτου, στο Κάθε φορά, όπου το ποιητικό υποκείμενο ζητιανεύει τον χρόνο του ερωμένου προσώπου και το Ήρθες εσύ: Ήρθες εσύ και αγκάλιασες/τον δυστυχή εαυτό μου./Ήρθες εσύ και ανέτειλες/στο αμυδρό μου φως./Ήρθες εσύ και ασπάστηκες/την αφίλητη ψυχή μου./Ήρθες εσύ και χάραξες/τη λέξη αγάπη/στον αναλφάβητό μου βίο. Η έλευση του εραστή παρουσιάζεται με τετραπλή χαρμόσυνη επανάληψη και αναρωτιέται κανείς μήπως πρόκειται για τον Νυμφίο της Εκκλησίας και κάθε ψυχής.
Στο ποίημα Αίνιγμα εκφράζεται η εσχατολογική αγωνία της Δευτέρας Παρουσίας: Πώς θα σταθείς/απέναντί μου; Αθωωτικά ή καταδικαστικά;/ Το βασιλικό σου ένδυμα/θα κυματίσει ελπιδοφόρα/ή θα υπογραμμίσει το/αμετάκλητο;/οι καιροί θα καταδείξουν/το αληθές.
Το ποίημα Η γλώσσα του ουρανού: Στον αιώνα μας πασχίζουν/τα παιδιά στην εκμάθηση/ξένων γλωσσών. Δαπανούν/πλήθος χρόνου, χρημάτων και φαιάς ουσίας./Και αγνοούν πως η μόνη γλώσσα/ που προσφέρεται δωρεάν/και λυτρώνει/είναι η γλώσσα του ουρανού.
Ποιος από εμάς δεν σκέφτεται το γνωστό κείμενο Της δεύτερης επιστολής προς Κορινθίους 13,1 Ἐὰν τὰς γλώσσας τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω,… οὐδέν εἰμι. Η γλώσσα του ουρανού είναι η γλώσσα της αγάπης που οι άνθρωποι μπορούν να τη μοιραστούν, όπως τον ουρανό.
Οι λέξεις πένθος, αλήθεια, υπομονή, ουρανός, πρόσωπο και αγάπη αποτελούν σημαντικές έννοιες της ορθόδοξης πνευματικότητας. Και για να κλείσω,  όπως άρχισα, θα έλεγα ότι η κ. Γαλάτεια Βέρρα, η φίλη μου η Γαλάτεια, δεν μένει μόνο στις λέξεις αλλά αγωνίζεται να αφομοιώσει τις θεοειδείς ενέργειες του Λόγου.
Σας ευχαριστώ