ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Π. ΛΑΜΠΡΗ
«Ποίηση της Ρέουσας Πραγματικότητας»
Η Παναγιώτα Π. Λάμπρη γεννήθηκε στη Ροδαυγή Άρτας (1959). Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Αρθρογραφεί, δημοσιεύει βιβλιοπαρουσιάσεις, διηγήματα, μελέτες, ταξιδιωτικά κείμενα κι έχει βραβευτεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς.
Σήμερα ζει στην Πάτρα.
Μέσα από τους στοίχους της μας λέει:
Τίς παλάμες μου μέ πεφταστέρια γέμισα
καί πεθυμιές σ’ ὅλο τό σύμπαν ἔσπειρα.
Τοῦ ὁλόγιομου τοῦ φεγγαριοῦ τή λάμψη τήν ἐζήλεψα,
στίς χοῦφτες μου τήν ἄθροισα καί γιά τ’ ἐσένα κίνησα.
Σέ ξενιτιᾶς ὁδούς γιά χρόνια ἐπερπάτησα,
στά βάθη τῆς καρδιᾶς πλῆθος καημῶν θησαύρισα.
Στά ξένα καί στά μακρινά νερό ἀρνησιᾶς μήν πίνεις,
γιατί ποτέ σου δέν γυρνᾶς, πόνους μεγάλους δίνεις.
Το 2006 εξέδωσε τη λαογραφική μελέτη Ροδαυγή - Το Ρόδο της Αυγής;, το 2009 τη
συλλογή διηγημάτων Το χάσικο ψωμί;, το 2011 τη βιογραφική μελέτη;Κωνσταντίνος Α. Διαμάντης, ο Ιστορητής;, το 2014 την ποιητική συλλογή Ἐν ὀδύναις το 2015 τη μελέτη Η Μνήμη της Γεύσης - Αρχέγονων Ηπειρωτικών Εδεσμάτων Συναγωγή.το 2016,
σε δεύτερη έκδοση, το βιβλίο της Ροδαυγή - Το Ρόδο της Αυγής, το 2017 τις ταξιδιωτικές
εντυπώσεις Σε δρόμους της Κίνας", το 2018 την ποιητική συλλογή "Χαρμολῦπες", το 2019
τις ποιητικές συλλογές Λιανοτράγουδα και «ΣΤΑΘΜΟΙ… στόν χρόνο» και το 2020 την ποιητική
συλλογή «Ροές» και τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις «Σε δρόμους του Νεπάλ». Ας δούμε δείγμα γραφής
Αισιοδοξία
Ὅταν χωρίς φειδώ
ἡ ζωή
ἀπό ἀναμονή σέ ἀναμονή
κι ἀπό ἀποτυχία σέ ἀποτυχία
σέ πηγαίνει,
μήν θλίβεσαι·
θά ’ρθει ἡ μέρα
πού ὅσα σέ συντρίψανε
θά γίνουν θέμελα στερεά
καί θά οἰκοδομήσουν
κάποια ἀπό ’κεῖνα
πού θαυμαστά στ’ ἀνθρώπινα
λογιοῦνται.
Έχει πάρει μέρος ως εισηγήτρια σε συνέδρια και ημερίδες κι έχει παρακολουθήσει συνέδρια,
σεμινάρια και ημερίδες με επιστημονικό και παιδαγωγικό περιεχόμενο. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος
και μέλος του προεδρείου του Συνδέσμου Φιλολόγων περιοχής Αιγιαλείας και Καλαβρύτων.
Έχει οργανώσει εκδηλώσεις με λογοτεχνικό - πνευματικό περιεχόμενο και έχει συμμετάσχει σε
παρουσιάσεις βιβλίων. Παράλληλα με το εκπαιδευτικό της έργο, ανέπτυξε και κοινωνική δράση
ως μέλος κοινωνικών φορέων. Υπήρξε πρόεδρος των επιτροπών των βραβείων Balzarini -
Landolt και Γιάννη Λάμπρη (ετήσια βραβεία, τα οποία απονέμονταν σε Ροδαυγιώτες και
Αρτινούς, που είχαν διακριθεί για τις επιδόσεις τους.
Είναι μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών
Νοτιοδυτικής Ελλάδος (Ε.Λ.Ν.Ε), του Συνδέσμου Φιλολόγων Πάτρας, της Ιστορικής και
Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων (Ι.Λ.Ε.Τ.), της Οικολογικής Κίνησης Πάτρας (ΟΙ.ΚΙ.ΠΑ), του
Συλλόγου Οι φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη, του Συλλόγου για την Αναβίωση των Νεμέων
Αγώνων, του κύκλου Μαγναύρα για τον ευρύτερο ελληνικό πολιτισμό, του Πανηπειρωτικού
Συλλόγου Πατρών και του Πολιτιστικού Συλλόγου Ροδαυγής, του οποίου υπήρξε Γενική Γραμματέας και για ένα διάστημα Αντιπρόεδρος, ενώ πολλές φορές δραστηριοποιήθηκε σ’ αυτόν εθελοντικά και ως απλό μέλος. Μας λέει:
Φθορά
Της φθοράς κληρονόμοι οι άνθρωποι,
συχνά δεν νοιάζονται
για όσα γύρω τους γεννιούνται,
για όσα γύρω τους αναγεννιούνται,
για όσα αληθινή ΖΩΗ είναι.
Ένα ταπεινό αγριολούλουδο,
σε μια ρωγμή τσιμέντου ριζωμένο,
μόλις τα δάκρυα της βροχής τ’ αγγίξανε,
βλαστούς ανέδωσε
και με ανθάκια στου χιονιού το χρώμα εφήμερα
την τσιμεντένια ασχήμια του πολιτισμού
περίσσια και περίτεχνα τη στόλισε.
Γύρνα, περαστικέ, το βλέμμα σου,
κοίτα με προσοχή το θαλερό αγριολούλουδο,
λάβε μαθήματα απ’ την απέριττη ομορφιά του,
ΔΙΔΑΞΟΥ
ΑΝΘΙΣΕ
και ΖΗΣΕ!
Έτσι κι αλλιώς, όλα η μισητή φθορά τ’ αγγίζει,
εσύ καθημερνά και ανελέητα απ’ αυτή ηττάσαι
και κάποτε ολοκληρωτικά θα αλωθείς!
Το έργο της κινείται μέσα σ΄ ένα πνεύμα, ψυχικής εφορίας, βαθιάς αγάπης για την γενέτειρά της,
βιωματικής έκφρασης, που απελευθερώνεται στις φυσικές ομορφιές, στην αποσπασματική -
κατά καιρούς-εξομολόγηση, στο προσωπικό της ταξιδιωτικό στις φιλικές της απολογίες, για τα
καθημερινά της ζωής, με εμβόλιμες αιχμές και αλλοτριώσεις, προσεγγίζοντας την Ιστορία και τη
μυθολογία της χώρας, με το μέγιστο αγαθό της ζωής, τον Έρωτα. Το σημαντικό στο έργο της
είναι, που όλα διαλέγονται -πορεύονται- εξελίσσονται -και πραγματώνονται στη ζωή, με έντονη
λυρική εκτόνωση, και συνήθως μετρικής και μουσικής απόδοσης του στίχου. Ας δούμε τι μας
λέει
Χαρμολῦπες
Τῆς ζωῆς μου τά δειλινά πολύ τ’ ἀγάπησα.
Τοῦ ἡλιοῦ τό γύρισμα,
τῶν κελαηδισμῶν τό γλύκασμα,
τοῦ ὀρίζοντα τό ἰρίδισμα,
τῶν κουδουνιῶν τό ἀγλάισμα,
τοῦ Ἀποσπερίτη τό λαμπύρισμα,
τῶν ξωμάχων τό ἀνακούφισμα.
Τῶν λουλουδιῶν τό ἀρωμάτισμα,
τῆς καμπάνας τό ντιντίνισμα,
τῶν κορυφογραμμῶν τό ἀντιφέγγισμα,
τῆς μέλισσας τό βόμβισμα,
τῶν ὑδάτων τό δρόσισμα,
τῆς ἀηδόνας τό τραγούδισμα.
Τῶν ξενιτεμένων τή νοσταλγική ἐπιστροφή,
τῶν μοναχικῶν τή μάταιη ἀπαντοχή,
τῶν θλιμμένων τήν πιό πικρή στιγμή.
Τῶν ἀγαπημένων προσώπων τό ἀντίκρισμα,
τῶν εὐτυχῶν ἐρώτων τό ἄγγιγμα,
τῶν ποθημένων σωμάτων τό ἀγκάλιασμα.
Χαρμολῦπες τοῦ δειλινοῦ ὅλα ἐτοῦτα!
Ἀνταμωμένες στοῦ δειλινοῦ τήν ὥρα
χαρές καί λῦπες, λῦπες καί χαρές,
Ἀγαπημένες ΧΑΡΜΟΛΥΠΕΣ!
Πιστεύω πως η ποίηση είναι ένας εντελώς μοναχικός δρόμος, ένας απόλυτα ιδιωτικός χώρος,
συχνά ένας πολύ προσωπικός λυγμός, ακόμα κι όταν σ’ αυτήν εντοπίζουμε οικουμενικές αξίες ή
οραματισμούς πολλών ανθρώπων.
Σ’ αυτήν την απόλυτα προσωπική έκφραση, συχνά τόσο γρήγορη όσο ένα ανοιγοκλείσιμο των
βλεφάρων, αλλά και συχνά τόσο πυκνή που αρκούν λίγες λέξεις για να παραθέσουν ολόκληρα
κομμάτια ζωής, κάθε άλλος λόγος, πλην ο λόγος τού ποιητή, περιττεύει. Και ο λόγος της
Παναγιώτας είναι αρκετά ευρύς και βαθύς, που κάθε άλλος λόγος μάλλον περιττεύει.
Αγωγή μνήμης
Στο ετήσιο μνημόσυνο όλα τέλεια!
Η διακόσμηση των κολλύβων,
οι ανθοστήλες με τα λευκά άνθη,
τα κομψά γυάλινα καντήλια.
Στο κέντρο όλων αυτών η φωτογραφία
της πεφιλημένης νεκρής
που, σαν άλλοτε, με πλατύ χαμόγελο
μας καλημερίζει…
Τα μνημόσυνα, αγωγή μνήμης
των ζωντανών για τους νεκρούς τους,
είθισται να τελειώνουν
με κονιάκ, καφέ, βουτήματα
και χειραψίες.
Έτσι και τούτο έλαβε τέλος.
Με νωπή την μνήμη της εκλεκτής νεκρής,
άλλος πολύ, άλλος λίγο,
πήρε μαζί του κάτι απ’ το χαμόγελο
που έδυσε, αλλά στην καρδιά μένει.
Είναι να ξεχαστεί τέτοιο χαμόγελο;
Όμως, επειδή πιστεύω, και πως η ποίηση μάς ξανασυστήνει τον κόσμο, αλλά, και κάνει πιο υποφερτή τη συνειδητοποίηση της πίκρας, θαρρώ πως έχω χρέος να καταθέσω τον σεβασμό
μου απέναντι στις γραφές της
Λήθη
Θά ’ρθει, ἴσως, ἡ ὥρα,
πού στή λήθη καθετί ἀπό σένα θά περάσει.
Γι’ αὐτό λογίσου στά κατάβαθα τοῦ εἶναι σου
τί στή διάρκεια τῆς ζωῆς σου πράττεις
καί τί ἀπ’ αυτά ἡ μνήμη ἀξίζει νά κρατεῖ.
Ἄν τά τάλαντά σου μές στό χῶμα θάβεις,
ἄν μέ τόν μόχθο σου τά πολλαπλασιάζεις,
ἄν μόνο κάθεσαι καί τά καταμετρεῖς.
Ἡ ΛΗΘΗ μπορεῖ γιά σένανε νά μήν κοπιάσει
κι ἡ ΜΝΗΜΗ ἐπάξια νά σ’ ἐπαινεῖ,
ὅμως ἐσύ ἀνίδεος μακριά θά βρίσκεσαι
κι οὔτε πού θά σέ νοιάζει πιά.
Γι’ αὐτό, ξέμακρα ἀπό ματαιότητες,
τή ροή τοῦ χρόνου καί τοῦ δρόμου σου
ἀκολούθησε,
ἀξιοποίησε τά τάλαντα,
δημιουργίας πνοές ἀνάσανε
καί ΖΗΣΕ!
Ο ποιητής που λειτουργεί στη ρέουσα πραγματικότητα, μιλά τη γλώσσα τής καθημερινότητας,
μετατρέποντας σε ποιητικό και το πιο αμυδρό αίτημα. Έτσι η ποίησή του γίνεται οικεία,
Οι λέξεις που για τους πολλούς δεν κοστίζουν, ακόμα και αν είναι να εκφράσουν πράγματα
σημαντικά, όπως αυτά της συνέπειας αλλά και οι λέξεις που για κάποιους είναι η ίδια η ζωή.
Αυτές είναι το εργαλείο που θα οδηγήσουν την ενδοσκόπηση της Παναγιώτας Λάμπρη στις
ομολογίες της, οι οποίες ενδεχομένως να είναι και οδυνηρές. Άραγε να είναι ο πόνος αυτός που
σε κάνει να πορευτείς μόνος
Συνέπεια
Τῆς συνέπειας ὁ δρόμος
οὐσιαστικός
καί γιά τήν κοινωνία χρήσιμος.
Πολλοί τόν ἐκτιμοῦν,
ἀλλά λίγοι, πολύ λίγοι, τόν ἐπιβραβεύουν.
Ἄν τῆς συνέπειας τόν δρόμο
διάλεξες,
πορεύσου ΜΟΝΟΣ, καταμόναχος,
καί ἀνταμοιβή
ἤ, ἔστω, μιά ἐλάχιστη ἀναγνώριση
ποτέ μήν ἀναμένεις·
μόνο, πορεύσου.
Οι ποιητές κατοικούν στην ποίηση και η ποίηση κατοικεί εντός τους. Μια σχέση αλλόκοτη,
παράξενη, ανερμήνευτη. Ενίοτε γράφουν για ν’ αποκαλύψουν, αλλά κάποιες φορές γράφουν και
για να κρύψουν. Κλειδί για την αποκρυπτογράφηση είναι ο συναισθηματικός κόσμος του αναγνώστη. Το κλειδί για την ποίηση της Παναγιώτας είναι ίσως να διαβάσουμε το ποίημα τόσες φορές, όσες να μας δώσει την πεποίθηση ότι το κάναμε δικό μας, σαν ο ποιητής να το έγραψε
για μας και μόνο.
Λευκά κρινάκια
Βήματα ἀγαπημένα στοῦ γιαλοῦ τήν ἄμμο
ἀπό κυματάκι ἑωθινό ἐσβήστηκαν.
Ἔμειναν τά λευκά κρινάκια τοῦ γιαλοῦ
γιά νά θρηνοῦν τόν μισεμό τους.
Όπως δεν έχουμε ιδέα πόσο πονάει ένα λουλούδι όταν ανοίγει για πρώτη φορά τα πέταλά του, έτσι δεν ξέρουμε πόσο πονάει ο ποιητής κάθε φορά που καταθέτει λέξη τη λέξη τον λόγο του. Με βεβαιότητα, εδώ, μπορώ να πω πως, γδέρνεται ο ποιητής, καταπίνει καρφιά, παλεύει με τη λευκότητα του κενού και το σκοτάδι που τον απειλεί φοβάται
Φόβος
Ἄν γιά καιρό μέ φόβο ζεῖς,
νά ξέρεις πώς ἔρχεται πάντα ἡ ὥρα,
πού κάποιος τόν δρόμο σοῦ δεικνύει
νά τόν διώξεις καί νά λυτρωθεῖς.
Ἄν τήν εὐκαιρία ν’ ἀδράξεις φοβηθεῖς,
στόν νοῦ σου νά ’χεις ὅλα ἐκεῖνα,
πού ἀπό τόν φόβο σου στερήθηκες
κι ὅσα ἀπό τόν ἴδιο πρόκειται νά ὑποστεῖς.
Κάπου αλλού μας λέει
ΘΑΡΘΕΙ...
Θαρθει η ώρα,
ίσως είναι κιόλας κοντά,
που τα δέντρα, τα λουλούδια, τα...,
τα ελάχιστα της φύσης
θα εκδικηθούν τους ανοήμονες θνητούς,
αλλά θαναι αργά για δάκρυα!
Συχνά, διαβάζοντας λογοτεχνία και ιδιαίτερα ποίηση, αναρωτιέμαι ποιος ο ρόλος τους σήμερα,
σε μια εποχή που όλα μοιάζουν – και είναι – ρευστά και γκρίζα;
Δεν βρίσκω απαντήσεις κι έτσι αρκούμαι να πίνω γουλιά – γουλιά αυτό που συναντώ στους συγγραφείς. Δεν έχει σημασία να εξομολογηθώ γεύσεις εισπράττω. Σημασία έχει να προσεγγίσουν οι αναγνώστες την ποίηση της Παναγιώτας Λάμπρη με ανοιχτή την καρδιά και
τις αισθήσεις καθαρές.
Μας έμαθαν…
Μας έμαθαν
πως προστάτης της σωματικής υγειάς μας
είναι ο πόνος.
Μας έμαθαν
πως προστάτης της πνευματικής ζωής μας
είναι ο πόνος.
Μας έμαθαν
πως ο εκπεσών άνθρωπος
με πόνους, σωματικούς και ψυχικούς,
τη σωτηρία της ψυχής του
αιώνια θα εξαγοράζει!
Μας έμαθαν…
Όμως, ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ο μέγας, ο μικρός δημιουργός,
γι’ ανώδυνη κι ευδαίμονα ζωή αιώνια θα πασχίζει και θα πάσχει.
Η Παναγιώτα ανήκει στους μάχιμους ποιητές, αυτούς δηλαδή, που επιδιώκουν ν’ ακουστούν οι
φωνές τους. Δουλεύει τον λόγο της λέξη τη λέξη, αφήνοντας την εντύπωση πως πάντα σε ό,τι
και για ό,τι εκφράζεται είναι αυτό που την γεμίζει
Εμπνέεται και με τους στίχους της εκφράζει βαθιά αισθήματα αγάπης, πίστης, συνέπειας,
ελπίδας, αλτρουισμού, αυτά που ονομάζονται «σμαράγδια», για να διανύσει τους ατραπούς της
πεζής καθημερινότητας
Είναι παρήγορο στη σημερινή εποχή να υπάρχουν φωτεινά μυαλά, ευαίσθητες ψυχές, που
καθημερινά τοποθετώντας το λιθαράκι τους στο ανθρώπινο οικοδόμημα, ξεφεύγουν από τη
γήινη πραγματικότητα, και εισέρχονται με όραμα στο χώρο της νόησης και της σκέψης. Μια
στάση ζωής δοσμένη με την ευαίσθητη πέννα της.
Παναγιώτα μου σου εύχομαι ολόψυχα η ποίηση σου πάντα να έχει μια μακρόπνοη και ευδόκιμη
πορεία και να φτερουγίζει σαν ταξιδιάρικο πουλί μέσα στους χώρους του έντεχνου λόγου.
Είσαι ζωντανός άνθρωπος του καιρού μας, που ξέρει να οδεύει σταθερά με νεανική ορμή και με τα πλούσια βιώματα που έχεις, ας μείνεις, ως το τέλος, παράδειγμα .
Κλείνω με την ευχή να έχεις την Υγεία σου να είσαι χαρούμενη και ευτυχισμένος κοντά στους
δικούς σου ανθρώπους και οι στόχοι σου πάντα να ικανοποιούνται.
Και κάτι τελευταίο, σου εύχομαι πάντοτε οι στίχοι σου να λάμπουν σαν ήλιος μέσα στα
πνευματικά σκοτάδια και να ακτινοβολούν ευφρόσυνα, ευφλόγιστα, λυσιτελή και λυτρωτικά συναισθήματα μέσα σε κάθε διψασμένη ψυχή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου