Ευγενίας Αρβανίτη-Παλαιολόγου. Ομιλία με θέμα: « Ηλίας Παπαστεργιόπουλος , ο Πατρινός Aντιστασιακός ,Δικηγόρος και Λογοτέχνης»

 

Ομιλία Ευγενίας Αρβανίτη-Παλαιολόγου με θέμα: « Ηλίας Παπαστεργιόπουλος , ο Πατρινός Αντιστασιακός ,Δικηγόροςκαι Λογοτέχνης»

(H  ομιλία έγινε στον κύκλο των Φιλολογικών Βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών  στο Αναγνωστήριο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών τη Δευτέρα 18 Απριλίου 2005)
.

 

Ο Ηλίας Παπαστεργιόπουλος γεννήθηκε το 1916 στο Δρέπανο Αχαΐας, ένα καταπράσινο χωριό έξω από την Πάτρα, δίπλα στο Ρίο.

Ο πατέρας του Βασίλης ήταν έμπορος. Ο Ηλίας είχε άλλα πέντε αδέρφια.

Από μικρός που εργάζονταν στο εμπορικό κατάστημα του πατέρα του ήταν πολυγραφότατος. Έγραφε ποιήματα, πεζά, δοκίμια, κωμικά πάνω σε οτιδήποτε χαρτί μπορούσε να βρει. Λαδόκολλές, χαρτί περιτυλίγματος

ακόμα και πίσω από διαφημιστικές αφίσες. Όλα αδημοσίευτα, εκατοντάδες κομμάτια χαρτί, έχουν όλα διασωθεί και (πιθανόν)περιμένουν τον ερευνητή του μέλλοντος.

Ήδη στα 16 του μόλις, εκδίδει την πρώτη του ποιητική συλλογή ,ε το ψευδώνυμο Ηλίας Πάριος. Αρθρογραφεί σε τοπικές εφημερίδες, αλληλογραφεί με νέους λογοτέχνες από όλη την Ελλάδα. Δημοσιεύει ποιήματα του σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Πολυγραφότατος και

με τη σπίθα της γραφής, περιορίζεται λίγο μόνο όταν αρχίζει τις σπουδές του στη Νομική Αθήνας. Στο μεταξύ ο πατέρας του Βασίλης έχει πεθάνει και το μαγαζί χάνεται στην οικονομική κρίση.

Μετά αρχίζουν τα βάσανα.

Το 1937 στρατεύεται και γίνεται έφεδρος ανθυπολοχαγός. Ο Ελληνο-Ιταλικός πόλεμος τον βρίσκει για αρκετούς μήνες στο Μπέλλες  (κορυφή Γκαμήλη).

Μετά την γερμανική επίθεση και την κατάρρευση του μετώπου επιστρέφει στην Πάτρα. Το 1942 παίρνει το πτυχίο του και ανακηρύσσεται δικηγόρος Πατρών. Το 1943 τον βρίσκει στην  παρανομία, επικηρυγμένο και καταδικασμένο σε θάνατο από τις Ιταλικές

αρχές κατοχής. Οργανώνεται στο ΕΑΜ και ξεκινάει το λαμπρό και ένδοξο Έπος της Εθνικής Αντίστασης. Τότε που όλοι ήσαν εμείς και όχι εγώ!

Σαν αξιωματικός πληροφοριών του 12 ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Πελοποννήσου εργάζεται για την ελευθερία του λαού. Οργανώνει δίκτυο πληροφοριών για τις κινήσεις του εχθρού με αναλυτικές εκθέσεις και σημαντικές πληροφορίες.

   Με δική του φροντίδα σώζεται το μεγαλύτερο

μέρος από το αρχείο αλληλογραφίας του 12 ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ.

Από τότε και μέσα στην παρανομία ξεκινάει το έργο του «Ο ΜΩΡΗΑΣ  ΣΤΑ ΌΠΛΑ», η ιστορία της Εθνικής Αντίστασης στην Πελοπόννησο.

Με την λήξη του πολέμου, δυστυχώς δεν σταματάνε τα βάσανά του. Από το 1946 ως δικηγόρος υπερασπίζεται αγωνιστές της Εθνικής αντίστασης που άδικα κατηγορούνται για εγκλήματα πολέμου, για ανύπαρκτους

φόνους, κλοπές κλπ. επειδή έτυχε να ανήκουν στην άλλη παράταξη …..

Δυστυχώς, ξανά γίνεται το «εμείς» και «αυτοί».

Πολύ γρήγορα τον στέλνουν (1947) στο Μακρονήσι με χιλιάδες άλλους δημοκράτες αγωνιστές.

Πέντε χρόνια στο αντίσκηνο στέκεται όρθιος! Δεν υπογράφει δήλωση μετάνοιας. Άλλωστε, δεν έχει μετανιώσει για κάτι που έκανε. Δεν έκλεψε, δεν σκότωσε, δεν έκανε περιουσία ανέντιμα, δεν συνεργάστηκε

με τον κατακτητή.

Ήταν ένας έντιμος πατριώτης, ένας ηθικός άνθρωπος.

Αυτό που δεν μπόρεσε να του συγχωρήσει το μετεμφυλιακό κράτος ήταν η πίστη του στα ιδανικά και τις αρχές του ΚΚΕ.

Ακόμα κι από κει, κανένα υλικό κέρδος δεν είχε. Παρέμεινε πιστός στις αρχές του, μέχρι το θάνατο του.

Στο μεταξύ, χωρίς να έχει κατηγορηθεί ποτέ για κάποιο αδίκημα ή έγκλημα εξορίζεται. Άη Στρατής, Κέρκυρα, Λήμνος ίσως κι αλλού.

 Κάθε χρόνο τα περίφημα έκτακτα στρατοδικεία ανανεώνουν την εκτόπιση του.

Μέχρι το 1959 …. Τότε τον αφήνουν με κατ’ οίκον περιορισμό ….. Δεν μετάνιωσε δεν έσκυψε κεφάλι. Μόλις οργανώνει τη ζωή του, αρχίζει να

γράφει και να εκδίδει μόνος του, χωρίς βοήθεια. Εκδόσεις έρευνας και  κριτικής της Νεοελληνικής Ιστορίας.

Ξεκινάει σε τεύχη τον «Μωρηά». Βγάζει τη «Δίκη του Καραϊσκάκη», «Κωστής Παλαμάς, ένας επαναστάτης στον καιρό του».

Παντρεύεται το 1963 και κάνει έναν γιο. Με την επικράτηση της χούντας, παίρνει την οικογένεια του και κρύβεται αρκετούς μήνες. Τον συλλαμβάνουν (κάποιος άγνωστος καταδότης βοήθησε) και φιλοξενείται

αρκετούς μήνες στο κάτεργο της ασφάλειας στη Μπουμπουλίνας (ένα μικρό κελί, χωρίς κρεβάτι ή έπιπλα, σε απομόνωση. Ήταν βλέπεται αμετανόητος …. )

Όταν τον αφήνουν, συνεχίζει το συγγραφικό του έργο μαζεύοντας  στοιχεία, χωρίς να εκδίδει κάτι.

Μετά το 1974 συνεχίζει το «Μωρηά στα όπλα» άγνωστες έως τότε

πτυχές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, μαρτυρίες αγωνιστών, μάχες,  ιστορικά στοιχεία.

Ήταν αυτόπτης μάρτυρας, γνωστός και σεβαστός ακόμα και από τους πολιτικούς του αντιπάλους.

Είχε κερδίσει το σεβασμό, από δεξιούς και αριστερούς.

Γράφει συνέχεια, μαζεύει στοιχεία, ο Μωρηάς φτάνει στους 6 τόμους.

Όλα μόνος του, με τις δικές του δυνάμεις.

Αν ζούσε άλλα τόσα χρόνια, ο Ηλίας πάλι θα έγραφε άλλα τόσα. Το 1979 τον καλούν στο τοπικό αστυνομικό τμήμα. Εκεί έκπληκτος ακούει ότι η πατρίδα ευγνωμονούσα του είχε απονείμει το 1947 το Χρυσό Αριστείο

Ανδρείας για την προσφορά του στον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο.

Στο σαστισμένο αξιωματικό της αστυνομίας λέει «δεν άργησε κάπως η πατρίδα να αναγνωρίσει την πατριωτική μου δράση;»

 

Γράφει και παράλληλα δικηγορεί. Εργατικός και ακούραστος, ήρεμος και έντιμος σε όλη του τη ζωή. Το 1984 η επάρατη νόσος τον αναγκάζει να συνταξιοδοτηθεί.  Παλεύει με την αρρώστια του με περηφάνια. «Εγώ που

πάλεψα με Ιταλούς και Γερμανούς, με την εξορία και την χούντα, 30 χρόνια, δεν θα το βάλω κάτω με μια αρρώστια!» έλεγε με περηφάνια στους δικούς του. Μισοπαράλυτος και με πολλά προβλήματα,

υπερήφανος και ήρεμος γράφει συνέχεια.

 Το 1985, το τελευταίο του βιβλίο «ο Δάχτυλος», ήταν ένα θεατρικό έργο που έπαιζε η ΕΠΟΝ στο βουνό. Στέλνει τις διορθώσεις στον τυπογράφο και φεύγει για εγχείρηση.

Δεν το είδε ποτέ τυπωμένο ……

Ολοκλήρωσε την έντιμη πορεία του και έφυγε προς το φως.

Άφησε σε συγγενείς και φίλους μια σπάνια παρακαταθήκη λαμπρού πατέρα, πολίτη, φίλου.

Ανήκε σε εκείνη τη γενιά των ανθρώπων που δύσκολα συναντάς πλέον.

Και κάτι έτσι για την ιστορία ……

Το 1986, μετά το θάνατο του δηλαδή, αναγνωρίζεται η Αντιστασιακή του δράση και του στέλνουν το αναμνηστικό μετάλλιο.

Ακόμα κι εκεί η πατρίδα καθυστέρησε ……..

ΒΙΒΙΑΝ ΦΑΡΜΑΚΗ : ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

 

ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

                                                  (Αλεξάνδρου Υψηλάντη, προκήρυξη, 

                                                             24 Φεβρουαρίου 1821)

                                               

 Της ΒΙΒΙΑΝ ΦΑΡΜΑΚΗ

    Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, αρχηγός των Ελλήνων επαναστατών από το Ιάσιο της Μολδαβίας, ενώ διέσχιζε τον Προύθο, στις όχθες του ποταμού, δύο ημέρες μετά, με φωνή συνεσφιγμένη από επιθετική και πατριωτική ενέργεια, απευθύνει προς τους Έλληνες τη γνωστή εθνεγερτική προκήρυξη:

    «Η ώρα ήλθεν, ω άνδρες Έλληνες!». Προ πολλού οι λαοί της Ευρώπης, πολεμούντες υπέρ των ιδίων δικαιωμάτων και ελευθερίας μας, επροσκάλουν εις μίμησιν αυτών». 

    Ο λόγος αυτός, ως αντήχηση δονείται εις τας παρούσας περιστάσεις της Ελλάδος, ότε όλον το ελληνικόν γένος, μη υπομένον τον  βαρύν της τυραννίας ζυγόν, τον οποίον έφερεν αναιτίως αιώνας ολοκλήρους απεφάσισεν υπό την προστασίαν της Θείας Πρόνοιας, να πιάσει τα όπλα δια να αναλάβει την οποίαν απώλεσεν αυτονομίαν….

    Οι φωτισμένοι λαοί της Ευρώπης «προσηλώνουσαι τους οφθαλμούς» τους «εις ημάς», πλήρεις ευγνωμοσύνης δια τας προς αυτούς «ευεργεσίας» των προπατόρων μας, την αρχαιογνωστική σοφία των Ελλήνων, επιθυμούν την ελευθερίαν του Ελληνικού Έθνους.

    «Ημείς άξιοι της προπατορικής αρετής είμεθα ευέλπιδες να επιτύχωμεν την υπεράσπισιν αυτών και βοήθειαν πολλοί θέλουν έλθη δια να αγωνισθώσι με ημάς»…

    Ποία Ελληνική ψυχή θέλει αδιαφορήσει εις την πρόσκλησιν της Πατρίδος;…

    Στρέψατε τους οφθαλμούς σας, ω συμπατριώται … και ίδετε … τους ναούς καταπατημένους^. τα τέκνα μας αρπαζόμενα δια χρήσιν … της αναιδούς φιληδονίας των βαρβάρων τυράννων μας^. τους οίκους μας γεγυμνωμένους, τους αγρούς μας λεηλατισμένους και ημάς αυτούς ελεεινά ανδράποδα…».

                             (Προκήρυξη Αλ. Υψηλάντη)     

    Ο εθνεγερτικός λόγος του Αλεξάνδρου Υψηλάντη εμπυρώνει το πνεύμα των Ελλήνων πατριωτών. Ιδιαίτερα υπουργεί την δηλουμένην εύνοιαν και ενδιαφέρον, υπέρ των Ελλήνων, εις τα ξένα έθνη, όσα έγιναν «περίεργα» δι’ ημάς και εκφραστές θαυμασμού για τους αγώνας, κηρυττόμενοι τις αρετές και επαίνους προς το Ελληνικόν γένος, τόσον κατά τις παρούσες περιστάσεις όσον και προς τον πνευματικόν βίον της Ελληνικής Αρχαιότητος! 

    Τοιουτοτρόπως, κυοφορείται το ιδεολογικό και πολιτικό κίνημα, ιδιαίτερα κατά την περίοδο πριν και κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 με ηθική και υλική συμπαράσταση καθιερώθηκε δε να λέγεται Φιλελληνισμός.    

    Στην αρχαιότητα ο όρος «Φιλέλλην» σήμαινε «πατριώτης». Με αυτήν την έννοια απαντάται στον Πλάτωνα (Πολιτεία, 470 κ) και στον Ξενοφώντα (Αγησίλαος, 7, 4 «καλόν Έλληνα όντα φιλέλληνα είναι»).

    Επίσης αναφερόταν σε ξένους που έτρεφαν το ενδιαφέρον προς τον ελληνικό πολιτισμό ή τους Έλληνες. Πρώτος ο Ηρόδοτος υιοθέτησε τον όρο για τον βασιλιά των Αιγυπτίων Άμασι. Ο Άμασις υπήρξε γενναιόδωρος προς τις Ελληνικές πόλεις, προσέφερε αφιερώματα. Ως ιδιαίτερα σημαντική προσφορά αυτού αναφέρεται η συμβολή του στο «χτίσιμο» του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς.

    Τον 4^ο αι. ο όρος απαντάται στη γραμματεία την εμφορουμένη από πανελλήνιες απόψεις: έτσι στον Πανηγυρικό του Ισοκράτη, «φιλέλληνες» κρίνονται όσοι αντιστάθηκαν στην Περσική προέλαση, κυρίως οι Αθηναίοι. Επίσης στον «Παναθηναϊκό» του Ισοκράτη εξέχει, ως αρετή των προγόνων του Αθηναίων, ο «Φιλελληνισμός».

    Η στάση αυτή αντιδιαστέλλεται με εκείνη των Σπαρτιατών, λόγω της καίριας συμβολής τους στους Περσικούς πολέμους, αλλά, και λόγω της στάσης τους απέναντι στις συμμαχικές τους πόλεις. 

    Σημειώνεται δε, ως σπουδαία ιστορική αναφορά στους Φοίνικες, που χαρακτηρίζονται Φιλέλληνες, διότι υιοθέτησαν τον Ελληνικό τρόπο ζωής, ή την «αττική παιδεία». 

    Το κίνημα του Φιλελληνισμού πριν από την Επανάσταση του ’21 σχετίζεται με το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων για τον κλασσικό Ελληνισμό, ενώ εκδηλώνεται και το ενδιαφέρον για την ανεξαρτησία της σύγχρονης Ελλάδας πριν από την επανάσταση του ’21 από περιηγητές και επιστήμονες. Ενδεικτικά αναφέρονται ο Σικελός Xavier Scrofani και ο William Etou, τελευταία έτη του 18^ου αι.

    Σημαντικό ρόλο για τη δημιουργία του φιλελληνικού ρεύματος διαδραμάτισαν οι Έλληνες της διασποράς.

    Επίσης, σημαντικός παράγων, υπήρξε η Αυλή της Αικατερίνης Β΄ της Ρωσίας, εκεί θεμελιώνεται η ιδέα της απελευθέρωσης των Ελλήνων.

    Την ιδέα αυτή, ανδρειοτέρως υπερασπίζονται και διαδίδουν ο Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806) και ο Βολταίρος (1694-1778), κύριοι φορείς του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

    Ο τελευταίος θεωρείται ακατάβλητα υπερασπιστής της ελευθερίας της σκέψης και του λόγου. «Είμαι πραγματικά ελεύθερος σημαίνει μπορώ… είμαι ελεύθερος σημαίνει να μην κάνω μια κακή πράξη αν ο νους μου τη φαντάζεται αναγκαστικά τέτοια^. να δαμάσω ένα Πάθος αν ο νους μου μού κάνει αισθητό τον κίνδυνό του…». 

                            (Βολταίρος, Είμαι ελεύθερος;)              

    Στην αυγή των νέων ελληνικών διαμορφώσεων και αποκρυσταλλώσεων του πνεύματος της ελευθεροφροσύνης, έχει επικρατήσει το όνομα του Ευγένιου Βούλγαρη (Κέρκυρα 1716), συγγραφέας επιστημονικών έργων, μεταφραστής αρχαίων ελλήνων και ξένων έργων συγχρόνων του. 

    Στη νεώτερη εποχή ο όρος «φιλελληνισμός» μαρτυρείται για πρώτη φορά στο βιβλίο του Ιώσηπου Μοισιόδαμα (θεωρία της Γεωγραφίας, Βιέννη, 1787), ανέφερε χαρακτηριστικά. 

    «… όσον Έλληνες φιλεπιστήμονες κατοικούσιν εν ταις παραλίαις, φερ’ ειπείν, εν Σμύρνη, εν Κωνσταντινοπουπόλει, εν Θεσσαλονίκη, πάντες έχουσιν την ευκαιρίαν… δια μέσου εμπόρων Άγγλων, οίτινες ενδημούσιν εναυταίς, … επί εμπορία, … και ουκ απαξιώσουσιν παντώς μίαν υπουργίαν του φιλελληνισμού, τον οποίον απανταχού επαγγέλλονται ημίν».   

    Οι ρίζες του φιλελληνισμού αρύονται από τον κλασσικισμό και το θαυμασμό προς την αρχαία Ελλάδα.

    Ο όρος «κλασικός» χαρακτηρίζει τα πλέον σημαντικά έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, ως το ιστορικό υπόβαθρο και πολιτισμικό μεγαλείο αυτής: «την ελληνική εθνότητα την αρχέγονη σοφία περιγράφει το σχήμα νέων συνθηκών μέθεξης στην Ελληνικότητα με το: Έλλην ου του γένους αλλά της διανοίας, και το Έλληνες εισίν οι της ημετέρας παιδεύσεως μετέχοντες…» (Ισοκράτους, Πανηγυρικός).     

    Το φαινόμενο του φιλελληνισμού, ως Διεθνές ερείδεται και κατανοείται στο θεμέλιο της ανδρείας και μεγαλοψυχίας των Ελλήνων του απώτερου, ιστορικού παρελθόντος αυτού.

    Τούτο μετράται, μέσω της ελευθερίας και του ευψύχου της ελληνικής συνειδήσεως^. πολιτισμικό-ιστορικό επίτευγμα της ελληνικότητας «διαθλάται» δε σ’ ένα ιστορικό βάθος, την ελευθερίαν εις την κλασικήν γην της Ιλιάδος, και των Θερμοπυλών… Σ’ ένα ιστορικό βάθρο καλυμμένο από τους τάφους των Πατέρων ηρώων, μαχητών υπέρ της Πατρίδος!

… Το αίμα των τυράννων εκεί ρέει εις την σκιάν του Επαμεινώνδα Θηβαίου και του Αθηναίου Θρασυβούλου, «οίτινες» κατετρόπωσαν τους τριάκοντα τυράννους… 

    Η αντήχηση αυτού του ιστορικού μεγαλείου της Ελληνικής ψυχής και πεπροικισμένης με πνευματικήν υπεροχήν συνιστά το ιδεώδες της κλασικής αρχαιότητας.

Οι εκφραστές αυτής ήσαν τα πνευματικά κινήματα, ο ανθρωπισμός (Ουμανισμός), η Αναγέννηση, ο Διαφωτισμός.

    Ο ανθρωπισμός, φαινόμενον σχέσεων βίων και πολιτισμών, του αρχαίου ελληνικού αφ’ ενός και του μεταγενέστερου αφετέρου, και δη και φαινόμενον ιδιότυπον και ατομικής εκάστοτε φύσεως.

    Το σπέρμα του ανθρωπισμού στηρίζει την παιδευτική κάρπωση των κλασικών έργων και την επιστροφή στη μελέτη των πρωτοτύπων κλασικών κειμένων.

    Στο στερέωμα του πολιτισμού και την πυξίδα του προσανατολισμού του νεώτερου κόσμου κέντρο αποτελεί ο Αρχαίος Ελληνισμός.

    Η ελληνική αρχαιότητα αποτέλεσε την αφετηρία του πανευρωπαϊκού κινήματος (τέλος 17^ου αι.), του Διαφωτισμού. Πυρήνας των ιδεών αυτού υπήρξαν τα δικαιώματα του ανθρώπου: «η Ελευθερία, η ιδιοκτησία, η Ασφάλεια και η Αντίσταση στην Καταπίεση».

    Οι Έλληνες ήσαν οι αποδέκτες των ιδεών του Διαφωτισμού, παιδαγωγοί και επαναστάτες. Φορείς των ιδεών αυτών κατά κύριον λόγον οι επαναστάτες: στόχος τους η αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και η εγκαθίδρυση μιας ελεύθερης και ανεξάρτητης Ελλάδας. Δύο ονόματα κυριαρχούν: Ο Ρήγας Φεραίος ή Βελεστινλής (1757-98) και ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833).

Ο καταγγελτικός λόγος του Ρήγα Φεραίου, συμπυκνώνεται στην Επαναστατική προκήρυξη, απευθύνεται δε σε όλους όσους υποφέρουν από την «αναιδή» φιληδονία των βαρβάρων», γι’ αυτό ο λαός είχε αποφασίσει να εγείρει ανδρείως τον καταβεβαρημένον τράχηλόν του, για να βροντοφωνάξει: «Τα ιερά και άμωμα δίκαια όπου θεώθέν των εχαρίσθησαν».

    Ο Κοραής πίστευε σε μια άλλη παράλληλη εκπαίδευση: στην επιστροφή στα γραπτά των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων.

    Οι ρηξικέλευθες ιδέες των Ελλήνων της Διασποράς και η «ελεεινή» κατάσταση της Πατρίδος μας, τα δεινά των Ελλήνων από τα νέφη της «ημισελήνου» ασεβούς καταφρόνησης, διατράνωσαν το φιλελληνικό ρεύμα που αναπτύχθηκε σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες και στην Αμερική πριν και κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821. Το φιλελληνικό κύμα εκδηλώθηκε ασφαλώς με τη μεγαλύτερή του ένταση στη Γαλλία όπου ο φιλελληνισμός είχε βαθιές ρίζες.

    Η πρώτη οργανωμένη αποστολή Φιλελλήνων έφτασε στην επαναστατημένη Ελλάδα τον Ιούνιο του 1821 με έξοδα του Δημητρίου Υψηλάντη.

    Ενδεικτικά αναφέρονται ονόματα μεγάλων Φιλελλήνων: 

·                     Τόμας Γκόρντον (1788-1841), Βρετανός, συνταγματάρχης, ιστορικός, έφτασε στην Ελλάδα τον Αύγουστο του 1821, με όπλα και πυρομαχικά,     

·                     Σαντόρε ντι Σανταρόζα (1783-1825), Ιταλός στρατιωτικός, επαναστάτης, σκοτώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821,

·                     Φρανσουά Ρενέντε Σατωμπριάν, Γάλλος συγγραφέας, πολιτικός, διπλωμάτης, δημοσίευσε το έργο «Σημείωμα για την Ελλάδα» και το «Κάλεσμα υπέρ της υπόθεσης των Ελλήνων», 

·                     Βίκτωρ Ουγκώ (1802-1885), Γάλλος μυθιστοριογράφος, ποιητής, δραματουργός. Στην ποιητική του συλλογή: «Τα Ανατολίτικα» αναφέρθηκε σε κορυφαία γεγονότα (Η σφαγή της Χίου), 

·                     Λόρδος Βύρων (1788-1824). Η συμβολή του στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας υπήρξε πολύπλευρη και σημαντική.     

Τροφοδότης του φιλελληνισμού είναι η λογοτεχνία και η τέχνη. Ο θάνατος του λόρδου Βύρωνα, στο Μεσολόγγι στρατεύει τα ρομαντικά πνεύματα στην ελληνική επανάσταση. Τα κατορθώματα των αγωνιστών γίνονται στίχοι, διήγηση, εικόνα, απαθανατίζοντας την υψηλοφροσύνη των Ελλήνων.

    Τα τραγικά γεγονότα του Μεσολογγίου πέρασαν στο δράμα: «Η άλωση του Μεσολογγίου του Αιμίλιου Σουβέστρ». Στις 10 Απριλίου 1828, ανεβαίνει το δράμα του Ντ’ Οζανώ: «Η τελευταία ημέρα του Μεσολογγίου».

Αξιοσημείωτο αποτελεί το γεγονός στις 25 Μαΐου 1821, η πρώτη γνωστή επικοινωνία με τους πολίτες των Η.Π.Α., μέσω της έκκλησης βοηθείας του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, προέδρου της Μεσσηνιακής Γερουσίας. Επίσης, σοβαρό το γεγονός της επιστολής του Κολοκοτρώνη (5 Ιουλίου 1826), δημοσιευθείσης στις αμερικανικές εφημερίδες ως εξής: «Η Ελλάδα είναι ευγνώμων για τη φιλανθρωπία των χριστιανών αδελφών μας στον Αγώνα μας…».

    Ο γνωστός Ελληνολάτρης ποιητής Βίλχελμ Μίλλερ (Muller) σημασιολογεί με τον εύρωστο λόγο του το υπέροχο μεγαλείο του αγωνιζομένου Ελληνικού γένους, όπως σφραγίστηκε στη συνείδηση των Φιλελλήνων, στο περίφημο δίστιχο, αρχή και τέλος του έργου: «Η Ελλάς και ο Κόσμος».

            Χωρίς την ελευθερία, τί θα ήσουν Ελλάς;

             Χωρίς εσέ, τί θα ήταν ο Κόσμος;                               

ΣΩΤΗΡΗΣ Ι.ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ : Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Χρίστου Λάσκαρη και Γαλάτειας Βέρρα

 

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "Η ΓΝΩΜΗ" ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΝ

ΦΥΛΛΟ 11-9-2021

Παρέα με την ποίηση

τότε και τώρα

από την Πάτρα

 

 

Επιμέλεια:ΣΩΤΗΡΗΣ Ι.ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

 Μέλος του Κύκλου Ποιητών

Μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών

 

 

Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Χρίστου Λάσκαρη και Γαλάτειας Βέρρα

«ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ»

 

Δυο ποιητικές προσωπικότητες σε δυο διαφορετικές εποχές, σε δυο  διαφορετικούς λογοτεχνικούς κοσµότοπους «Γενιές» µε συγκλίσεις και  αποκλίσεις» Δυο δημιουργοί του Λόγου, εκ Πατρών ορμώμενοι και  της Έκφρασης µε ένα –κοινό– πνεύμα ποίησης. Παρά τις εμφανείς ποιητικές τους ιδιαιτερότητες, είναι δυο άνθρωποι διαφορετικής γενιάς με πολλές ομοιότητες στη γραφή τους.

Ο Χρίστος Λάσκαρης

 Θεωρείται ένας ποιητής, με σημαντική

συνεισφορά στην εξέλιξη και ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης, που  εκπροσωπεί και εντάσσεται σε μια Καβαφική τάση όπως ο ίδιος  ομολογεί.

Η Γαλάτεια Βέρρα 

ως νέα ποιήτρια εντάσσεται στους λογοτεχνικούς χώρους, ίδιους με αυτούς του Χρίστου Λάσκαρη εκπροσωπώντας και μια ποιο σουρεαλιστική πλευρά του λόγου.

Δυο ποιητές που η έκφρασή τους βρίσκεται στα δύο αντίθετα άκρα της  ποιητικής έκφρασης της εποχής τους, σημειώνω δε πως ο Λάσκαρης  είναι διανοητικός ποιητής.

Ανήκει, όσο κι αν αυτό ακούγεται περίεργο, σε μια κατηγορία που αυτός  δημιούργησε, τονίζοντας ότι η διαφορετικότητά τους έγκειται στον τρόπο διαχείρισης της σκέψης ως παραγώγου ποιητικής συγκίνησης, ενώ η Γαλάτεια κινεί τη σκέψη της ποιητικά σε μια αποσυµπύκνωσή των  λέξεων με ισχυρές αλληγορίες.

Ο συλλογισμός αυτός αποτελεί το εναρκτήριο ερέθισα της παρούσας  μελέτης προκειμένου να διερευνηθούν συγκριτικά οι κοινές πτυχές της  ποιητικής ταυτότητας των.

Ας δούμε όμως με ένα σύντομο βιογραφικό την ζωή των

ανθρώπων αυτών που τους γέννησε η πόλις των Πατρών.

 

 

 

ΧΡΙΣΤΟΣ ΛΑΣΚΑΡΗΣ

 

Ποιητής της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς ήταν μέλος της Εταιρείας  Συγγραφέων ενώ ποιήματά του περιέχονται σε πολλές ανθολογίες και  πολλά έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες όπως Γερμανικά,  Ισπανικά, Πολωνικά, Πορτογαλικά κ.ά.

Γεννήθηκε το 1931 στο Χαβαρι της Ηλείας. Για την ζωή του

ελάχιστα πράγματα γνωρίζω. Σπούδασε παιδαγωγικά (Δάσκαλος)

που ουδέποτε άσκησε ποτέ το επάγγελμα αυτό το οποίο

σπούδασε. Έζησε όλη του την ζωή στην Πάτρα. Εργάστηκε στον

Ασφαλιστικό Οργανισμό Αστικών Λεωφορείων Πατρών.

Έχοντας στα χέρια μου ένα του βιβλίο (360 Σελίδων) Ανθολογία

εκδόσεων Γαβριηλίδη και διαβάζοντας το εντυπωσιάστηκα από την απλότητα της γραφής του. Στα περισσότερα ποιήματά του

καταφέρνει, να πει με ελάχιστα λόγια, πάρα πολλά…

Το 2007, τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο ποίησης «Καβάφης». από το  Ινστιτούτο Μελετών Ανατολικής παράδοσης Μοχάμεντ Άλι του Καΐρου.

Παρ’ όλα αυτά παρέμεινε απλοϊκός, ένας ευσυνείδητος εργάτης του  λόγου που εντάσσεται στην δεύτερη μεταπολεμική γενιά, που δεν ασχολήθηκε και δεν έγραψε ποτέ του κοινωνικοπολιτικό σχολιασμό.  Δρόμο που ακολούθησαν οι περισσότεροι ποιητές της γενιάς του.

Το 1970 δημοσίευσε για πρώτη φορά την ποίησή του. Συγκεκριμένα  στην ανθολογία νέων λογοτεχνών «Παρουσίες» (Αθήνα). Ο ποιητής  μιλώντας για τους ποιητές που αγάπησε αλλά και επηρεάστηκε είχε πει  «Ανήκω στην καβαφική ποίηση και την Παλατινή Ανθολογία. Και μ’ εκείνον που έχω κάποια συγγένεια και αγαπάω πολύ είναι ο  Ουγκαρέτι, το ίδιο και ο Λι Μάστερς. Οπωσδήποτε μην  παραλείψετε τον Καρυωτάκη».

 

Ο Θεσσαλονικιός ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλο, εκθείαζε την ποίηση  του Χρίστου Λάσκαρη, εντάσσοντας την στον τρόπο γραφής με τον δικό  του.

Ένα σπαρακτικό χαμόγελο ποίησης, σαρκώνεται αρκετές φορές στον στίχο. Ένα χαμόγελο στιγμιαίας ή συμπαντικής αποτύπωσης χρόνιων  καταστάσεων της ζωής, που σε στιλ ειδησεογραφικής – ποιητικής –

κοινωνικής ανταπόκρισης, βγαίνουν στο φως, αποκρύπτοντας όμως  επιμελώς (τις περισσότερες φορές) την φωτοποίηση της

αυτοβιογραφικής καταγραφής. Το μέγιστο σωστικό της ανταπόκρισης  και της ποίησής του είναι η σποραδική κατατομή των στίχων του  ποιήματος, που το αναδιατάσσουν στιχουργικά και ηχητικά, χωρίς να  χάνει την ουσιωδέστερη ποιότητα του μηνύματος που εκφέρει.

Ποιήματα που για τον εξέχοντα αυτόν ποιητή ήταν και μετουσίωση της προσωπικής του κάθαρσης. Η Ποίηση του, του ελεύθερου στίχου που  συγχρονίζεται με τα κοινωνικά δρώμενα της εποχής. Ο ποιητής  ενδεδυμένος, με ό,τι η Ζωή τον εμπεριέχει και τον εκπροσωπεί. Στον  ευγενέστερο χρόνο της ποίησης, εναποθέτει τους αρμούς της καρδιάς του, κάνοντας το συναίσθημα, ένα ευρύτερο πεδίο ποιητικής  ανταπόκρισης. Ειλικρινής-απλός-και περιεκτικός-κάνει την ποίησή του

ένα πολλαπλό οδοιπορικό-βιωματικής πορείας, που στοιχειοθετεί την προσωπική του απολαβή στα γεγονότα και την προσωπική του  προμήθεια στη σιωπή, στις αγωνίες και στην αναμονή της ελπίδας που  φέρει το καινούργιο της ζωής.

Πηγαίος και αυθόρμητος, με φανερή προσήλωση στη φύση και στο πολύ συνεκτικό στοιχείο, ενός δυνατού συναισθήματος που καθορίζει  όλο το εύρος της ποιητικής του εξέλιξης, Ποιητής μιας εναλλασσόμενης  πραγματικότητας, που δεν κρύβεται και δεν αποσιωπά την εξέλιξη και το  στοιχείο της προσωπικής του οδοιπορίας.

Ο Ποιητής ταυτίστηκε με το κοινωνικό σώμα των αγνώστων, με την  ερημωμένη πολιτεία, με τον εφησυχασμό και με την εικονοπλαστική  χειραψία του στίχου, που άγγιξε το ρολόι του χρόνου αλλά και την  ολομόναχη πορεία του ανθρώπου σ’ αυτά. Ο στίχος εδώ γίνεται το ακρωτήρι, που ελέγχει την έκταση του απείρου, προσεδαφίζεται στα γήινα της ύπαρξης και σαν στιγμιαίο φως αναγνωρίζει και φωτίζει τον  ουρανό της ψυχής, μεταπηδώντας ενεργά, αινιγματικά ή συνειδητά, στο

πλάτωμα της ζωής και στην εισερχόμενη έκσταση και δωρεά της φύσης  και του απείρου. Παρέμεινε στους εσωτερικούς τόπους των  ανθρώπινων αρχέτυπων αρθρώνοντας λόγο μινιμαλιστικό.

Παρέμεινε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Έτσι που ο χρόνος  να είναι η πρωτεύουσα σκέψη, κρίση και ανταπόκριση των γεγονότων, ο φτερωτός Πήγασος κάθε ποιητικής διάρκειας και παρουσίας, ο κλειδοκράτορας της αεικίνητης φοράς των πραγμάτων, κι ο ποιητής ο  διαρκής, ο ποντοπόρος κι ο αδιάκριτος καταγραφέας τους

 

Πέντε Ποιήματα του Χρίστου Λάσκαρη

 

“ΠΑΡΑΚΑΛΩ, ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ”

 

Ένα ποίημα,

δώσε μου ένα ποίημα-

ένα ποίημα από κείνα που τσιγκουνεύεσαι

κι όχι απ’ αυτά

που έχεις σε πρώτη ζήτηση

 

“ΟΙ ΔΥΟ ΛΕΞΕΙΣ”

 

Θ’ αρχίσω με τη λέξη έρωτας

και θα τελειώσω

με τη λέξη χώμα.

Τις ενδιάμεσες,

θαρρώ πως τις μαντεύετε.

 

“ΜΕΣΑ ΣΟΥ ΝΑ ΣΚΑΒΕΙΣ”

 

Μέσα σου να σκάβεις:

ξεθάβοντας

μέρες παιδικές

για τρυφερά,

εξαίσια ποιήματα.

 

“ΤΟ ΠΑΙΔΙ”

 

Όταν καμιά φορά γυρίσω πίσω και κοιτάξω

μὲς στο μακρύ δρόμο,

πάντα στο βάθος βλέπω

ένα παιδί.

Τροφοδοτεί μὲ τὰ λυπημένα μάτια του

τα ποιήματά μου.

 

 

ΘΑ ΜΙΛΗΣΩ ΓΙ’ ΑΥΤΟΥΣ”

 

 

Θα μιλήσω γι’ αυτούς

που δεν εγνώρισαν ποτέ τον έρωτα,

για όλους όσους πλάγιαζαν

το βράδυ μ’ έναν ίσκιο,

που ένα φιλί

δε δρόσισε τον ύπνο τους,

δεν έσταξε στο στήθος τους

κανένας λόγος,

μόνο μια γεύση ερημιάς,

στα χείλη τους.

Γι’ αυτούς θα πω,

που έζησαν σαν τις φρυγμένες στέρνες,

ολάκερη ζωή.

 

ΓΑΛΑΤΕΙΑ ΙΩΑΝΝΗ ΒΕΡΡΑ

 

Γεννήθηκε το 1976 στην Πάτρα. Απόφοιτος του τμήματος μουσικών  σπουδών του Α.Π.Θ. με μεταπτυχιακές σπουδές Εργάζεται ως μουσικός  στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση Κεφαλληνίας. Μιλάει αγγλικά, ιταλικά, ισπανικά. Είναι μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδας.

Έχει γράψει Ποίηση

Η ευγένεια των ήχων (2011),

Χρώματα αλήθειας (2012), Γαβριηλίδης

Άχρονα πρόσωπα (2014), Γαβριηλίδης

Τροχιές πορφυρές (2015), Γαβριηλίδης

Υπερβατική υφή (2017), Γαβριηλίδης

Στον καμβά των αιώνων (2019), Γαβριηλίδης

Και τώρα εξέδωσε το ………………………….

Τα βιβλία της απηχούν την πραγματικότητα της ζωής που βιώνει

καθημερινά. Ποίηση-κυρίως-του ελεύθερου στίχου που συγχρονίζεται με  τα κοινωνικά δρώμενα της εποχής. Ενδεδυμένη, με ό,τι η Ζωή την  εμπεριέχει και την εκπροσωπεί. Στον ευγενέστερο χρόνο της ποίησης,  εναποθέτει τους αρμούς της καρδιάς της, κάνοντας το συναίσθημα, ένα  ευρύτερο πεδίο ποιητικής ανταπόκρισης. Ειλικρινής και περιεκτική κάνει

την ποίησή της ένα πολλαπλό οδοιπορικό-βιωματικής πορείας, που  στοιχειοθετεί την προσωπική της απολαβή στα γεγονότα και την προσωπική της προμήθεια στη σιωπή, στις αγωνίες και στην αναμονή  της ελπίδας που φέρει το καινούργιο της ζωής.

Πηγαία και αυθόρμητη, με φανερή προσήλωση στο μέλλον και στο πολύ  συνεκτικό στοιχείο, ενός δυνατού συναισθήματος που καθορίζει όλο το εύρος της ποιητικής της εξέλιξης, Ποιήτρια μιας εναλλασσόμενης  πραγματικότητας, που δεν κρύβεται και δεν αποσιωπά την εξέλιξη και το  στοιχείο της προσωπικής της οδοιπορίας.

Ποιήματα σύντομα, επιγραμματικά, απαρτίζουν το νέο, έβδομο στη  σειρά, ποιητικό βιβλίο της Γαλάτειας Ι. Βέρρα, που συνεχίζει με γοργούς  ρυθμούς να καταθέτει την πλούσια ποιητική παραγωγή της: επτά  βιβλία, όλα μέσα στην τελευταία δεκαετία, που αποτελούν και την«πνευματική περιουσία της» καθώς θα μας πει σε ένα ποίημά της που  θέλει να έχει τον χαρακτήρα σύντομου βιογραφικού αφενός, δελτίου  απογραφής της περιουσίας της αφετέρου:

 Ένα σπαρακτικό χαμόγελο ποίησης, σαρκώνεται αρκετές φορές στον στίχο της Η στιγμή που μπορεί να ανατρέψει ένα τέτοιο σκηνικό, είναι όχι μόνο κάποιο ξαφνικό γεγονός, αλλά και ολόκληρο το «εμπόλεμο  σήμερα», οπότε το ποιητικό αντίδοτο είναι τα περασμένα χρόνια:  Έτσι η ποιήτρια, για να μην επιτρέψει την έλευση «εκείνης της στιγμής»,

στήνει διαρκώς τις δικές της ποιητικές ενέδρες. Γι’ αυτό και η συνεχής

ποιητική ροή, τα πλούσια σε υλικό βιβλία της. Αντιστεκόμενη σε εκείνη τη στιγμή, γράφει και ξαναγράφει με σκοπό την «αισθητοποίηση της  λύτρωσης»

Αντίδοτα στην έλευση «εκείνης της στιγμής» είναι αφενός η τέχνη, και  όχι μόνο με την μορφή της ποίησης, αλλά και της μουσικής, και  αφετέρου η πνευματικότητα και η μέσω αυτής παρηγορία.

 

 

Πέντε ποιήματα της Γαλάτειας Βέρρα

 

ΜΕΛΛΟΝ

 

Στο μέλλον θα μάθει να αμύνεται.

Θα διατηρεί αποστάσεις ασφαλείας.

Θα εργάζεται το δίκαιο.

Το φως των στοχασμών θα παραμένει αναμμένο.

Χαρτομάντιλα με μέντα θα απομακρύνουν

τις ιώσεις των καιρών.

Το μαγικό φίλτρο της αγάπης

θα απενεργοποιεί νοσηρές αισθήσεις.

 

ΑΝΑΠΟΛΗΣΗ

 

Έντυσα με μετάξια

τις ελπίδες μου.

Άπλωσα το είναι μου στο χρόνο.

Έστρεψα τα μάτια μου στο άπειρο.

Τότε ονειρεύτηκα.

Όνειρα μιας ηλικίας παιδικής

σχεδόν ξεχασμένης.

Ταξίδια ανέμελα

χωρίς προορισμό.

Εύχομαι το αέναο.

Μη σβήσει η πνοή μου.

 

ΜΟΝΑΧΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ

 

«Όταν κανείς διαφύγει

 από τον υλικό κόσμο,

 όταν αποδράσει από

 συναισθήματα ρηχά,

 όταν μπει στην ατραπό

 του πνεύματος,

 τότε αισθητοποιεί

 τον μοναχικό δρόμο

 που καλείται να διανύσει.»

 

ΣΤΙΣ  ΑΠΑΡΧΕΣ  ΤΟΥ  ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ

 

Στις απαρχές του φθινοπώρου επιστρέφω.

Στο κάλεσμα ενός δείπνου μυστικού.

Τα φύλλα θα συνεχίζουν να πέφτουν στο αειθαλές της ύπαρξης

μου.

Η βροχή θα επισκέπτεται τακτικά τα τοπία της ψυχής.

Ο κηπουρός θα τακτοποιεί επιμελώς το άστατο των κήπων.

Ας πάρουμε μια ανάσα ειρήνης.

Το χώμα γνωρίζει πώς να υπερασπιστεί την γονιμότητα του.

 

ΤΟ ΠΑΤΡΙΚΟ

 

Το πατρικό έχει μια γοητεία παρελθοντική.

Στα έπιπλα ζωγραφισμένη η ιστορία.

Γλυκό τριαντάφυλλο ευωδιάζει ακόμα.

Στα βήματα των οικείων χαμόγελα μυστικά.

Εδώ γεννήθηκαν ψυχή και οράματα.

 

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ

 

Θα εκθέσω τις απόψεις μου για δυο αγαπημένους ποιητές που ο ένας  καταξιωμένος έφυγε στις 11 Ιουνίου του 2008 στη Πάτρα σε ηλικία 77  ετών και η ποιήτρια Γαλάτεια Βέρρα τώρα ,ένας νέος άνθρωπος, είναι  στο όμορφο ταξίδι της ποίησης Και θα εκθέσω τρεις λόγους για τους  Ποιητές αυτούς, που στηρίζουν τον ισχυρισμό μου.

‒ Α. Ιδιοσυγκρασιακά, ρέπουν δίχως άλλο προς τον ιδανισμό. Όμως τον ιδανισμό των εξαρχής τον αντισταθμίζουν αφ’ ενός μεν το ανήσυχο, αεικίνητο πνεύμα τους, αφ’ ετέρου δε η ποιητική τους εντιμότητα. Στα  ποιήματα τους το Ιδεώδες δεν είναι ποτέ ένα και μοναδικό. Οι παράδεισοι τους είναι μια σειρά ολόκληρη από μεγάλα και επάλληλα  οράματα, Οι πατρίδες των αριθμούνται κι αυτές στον πληθυντικό, είναι

μια σειρά από απανωτές νοερές κορυφές που προκαλούν τον ορειβάτη να τις κατακτήσει. Όμως και αυτές ακόμη από μόνες τους δεν έχουν  τίποτε το στέρεο, το ανέκκλητο, το υπερχρονικό. Ο ανθρωποκεντρισμός τους είναι απόλυτος, δεν παραδέχονται είδωλα άλλα απ’ αυτά που ο ίδιος ο άνθρωπος επιλέγει κάθε φορά να λατρεύει «Ό,τι δεν αγαπούμε  δεν υπάρχει» κάπου μας λέει ο Ποιητής Σωκράτης Σκαρτσης Ο  κόσμος τους είναι ανοιχτός, συνειδητά χαώδης, δεδηλωμένα  ακαταστάλαχτος. Σε ίση απόσταση από τον άκρατο ιδεαλισμό και τον  άπρακτο κριτικισμό, αρδεύεται εντέλει από τις «θαυματουργές πηγές

της αυταπάτης», όπως παρατηρεί ο Παλαμάς,

- Β. Δεσπόζουσα θέση και των δυο στη θεματική τους κατέχουν τα  θεμελιακά οντολογικά ερωτήματα, η ρίζα της ύπαρξης, η φασματική  παρουσία της ζωής, η πάλη και η αλληλοπεριχώρηση των αντιθέτων, η  μνήμη και η λήθη, το σκοτάδι, αλλά και ο έρωτας, το πάθος, η γλώσσα,  καθώς και η ίδια η ποίηση…

‒ Γ. Και οι δυο έχουν γράψει και έχουν εκδώσει όχι ιδιαίτερα πολλά Η πολυγραφία, είναι αλήθεια, δεν εκτιμάται ιδιαίτερα στις μέρες μας. Ο ποιητής θεωρείται ότι πρέπει να είναι specialist, όχι universal, για να  χρησιμοποιήσω τις λέξεις του Ι.Α. Ρίτσαρντς από τις ‘Αρχές της Κριτικής’

Να ειδικεύεται παρά να γενικεύει, να εστιάζει σε μια και μόνη όψη της  ανθρώπινης κατάστασης παρά στην ολότητά της, να φιλοτεχνεί μια  ορισμένη, ει δυνατόν απαρομοίαστη στην εκκεντρικότητά της, εικόνα του  κόσμου. Για όλα αυτά, ένα έργο μικρής εκτάσεως ασφαλώς επαρκεί.

Είναι μάλιστα και συνετό αυτό να μη υπερβαίνει κάποια όρια. Η εμμονή  σε ορισμένη θεματική, η τεχνοτροπική ιδιομορφία δεν συμβιβάζεται με  την πολυγραφία. Ένας Κάλβος που αντί για είκοσι ωδές θα είχε γράψει διακόσιες, θα μας κούραζε. Τα 154 ποιήματα του Καβάφη αν ήταν χίλια, δεν θα προσέθεταν στη φήμη του αλλά πιθανόν ν’ αφαιρούσαν ‒  αναγκαστικά θα επαναλάμβαναν τις βασικές, ευάριθμες, ιδέες των  πρώτων.

Όμως ο Ποιητής Λάσκαρης και η νέα ποιήτρια , πολλά υποσχόμενη  Γαλάτεια Βέρρα, γνωρίζουν ότι το έργο το φτιάχνει το καθημερινό  σφυροκόπημα πάνω στο διαρκώς καινούργιο μέταλλο, η δοκιμή  και η αποτυχία και η νέα προσπάθεια, πάλι και πάλι.

Τέλος δεν διαφέρουν ουσιαστικά στην αποτύπωση της

λογοτεχνικής τους έμπνευσης γιατί και οι δυο μάχονται για την

γλώσσα μας, εκφράζοντας την ψυχική τους Κραυγή…