Ηλίας Στ. Δημητρόπουλος (συγγραφέας- ιστορικός ερευνητής): (Oμιλία του στον κύκλο των Φιλολογικών Βραδινών με θέμα: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΝΟΒΑΣ (Γ. ΑΘΑΝΑΣ))

 

Ηλίας Στ. Δημητρόπουλος (συγγραφέας- ιστορικός ερευνητής): (Oμιλία του στον κύκλο των Φιλολογικών Βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών  στη Στέγη Γραμμάτων «ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ» και με τη συνεργασία της  με θέμα: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΝΟΒΑΣ  (Γ. ΑΘΑΝΑΣ))

 

 

Ευχαριστώ κ. Πρόεδρε,

Ευχαριστώ στη Στέγη γραμμάτων Κωστής Παλαμάς (Εμβληματικός Χώρος)

Ευχαριστώ όλες και όλους που με τιμάτε με την παρουσία σας.

Πριν ν’ αναπτύξω την ομιλία μου θεωρώ σκόπιμο να κάνω μία

διευκρίνηση

Πρώτον η επιλογή του θέματος δεν αποβλέπει στο κατά κάποιο τρόπο

«ξέπλυμα» ως προς το ατόπημα της αποστασίας του 1965. 

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Ο Γεώργιος Αθανασιάδης – Νόβας,  γνωστός και με το καλλιτεχνικό Γ.

Αθάνας, γεννήθηκε στην Ναύπακτο στις 6 Φεβρουαρίου 1893 και

απεβίωσε στη γενέτειρά του στις 10 Αυγούστου του 1987.

Γονείς του ήταν ο Θεμιστοκλής Αθανασιάδης και η Ευδοκία Σισμάνη

που καταγόταν από την αρχοντική οικογένεια ‘’Σισμάνη’’ της Αράχωβας

Ναυπακτίας, η οποία (οικογένεια) είχε λάβει μέρος και στα Ορλωφικά

του 1870. 

Η προσθήκη στο επίθετο Αθανασιάδης και του επιθέτου Νόβας

προέκυψε από έναν γάμο, όπως θα δούμε στη συνέχεια :

Με την απελευθέρωση της Ναυπάκτου τον Απρίλη του 1829 άρχισαν να

εγκαθίστανται σ’ αυτήν Έλληνες από διάφορα μέρη της Ελλάδας.

Ανάμεσα σ’ αυτούς ήσαν οι αδελφοί Νόβα, που κατάγονταν από τη

Βίτσα Ζαγοριού. Μάλιστα, στο προγονικό τους σπίτι ήταν εντοιχισμένη

η επιγραφή «Οίκος Νόβα – 1710».

Ήταν τρία αδέλφια: Ο Αλέξης, ο Παναγιώτης και ο Χριστόδουλος,

Οι δύο  πρώτοι εγκαταστάθηκαν στη Ναύπακτο το 1829, με την

υπόδειξη μάλιστα των Καποδίστρια, που τους είχαν τραπεζίτες στην

Κέρκυρα, και αγόρασαν σημαντική κτηματική περιουσία. Η επιγραφή

στην παλιά σιδηρόπορτα στο Γρίμποβο «Κήπος Π. Νόβα 1829», έρχεται

να επιβεβαιώσει το γεγονός.

Το 1843 χώρισαν την κοινή τους περιουσία. Ο Παναγής Νόβας κράτησε

την περιουσία των Πατρών και της Ναυπάκτου. Ο ίδιος το 1847

πάντρεψε

την μοναχοκόρη του Βασιλική, απόφοιτη του Σχολείου Χιλλ Αθηνών, με

τον Γεώργιο Αθανασιάδη από το Λιασκοβέτσι (Λεπτοκαριά) Ζαγοριού.

 

Το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στη Ναύπακτο, έχοντας επιχειρήσεις και

στην Πάτρα. 

 Ο Γεώργιος Αθανασιάδης ήταν πράκτορας της Ατμοπλοϊκής Εταιρείας

και Ελληνοδιδάσκαλος. Από τον γάμο αυτόν γεννήθηκαν ο

Θεμιστοκλής, ο Δημήτριος και ο Παναγιώτης. 

Στο σημείο αυτό, χάριν της ιστορίας αναφέρω και ένα πλήγμα για τους

τότε Νοβαίους στην Ναύπακτο

Την 1 η Μαΐου του  1835 οι ανταρτοληστές Ρουπακιάς και Χουσιάδας και

με την ομάδα τους εισέβαλαν στην Ναύπακτο. Σκότωσαν τη μητέρα των

αφών Νόβα. 

Αιχμαλώτισαν τη Χρυσή, σύζυγο του Παναγή Νόβα και την 9χρονη

θυγατέρα του Αλέξη Νόβα. Τελικά η Χρυσή με τέχνασμα ξέφυγε από

τους ληστές και η Ειρήνη απελευθερώθηκε την 1 η Ιουλίου 1835 αφού

καταβλήθηκαν λύτρα 3.500 δρχ., μεγάλο ποσό για την εποχή. Αργότερα

η Ειρήνη Αλεξίου Νόβα παντρεύτηκε τον συνταγματάρχη Τηλ.

Βλασσόπουλο.

Ίσως η μετακίνησή τους στην Ερμούπολη της Σύρου, όπου επέκτειναν

τις εμπορικές τους δραστηριότητες, να οφείλεται και σ’ αυτό το

ληστρικό επεισόδιο.

Ο Θεμιστοκλής Αθανασιάδης λοιπόν είναι ο πατέρας του αποψινού μας

Ήρωα. Περί το 1920 ενοποιήθηκαν τα δύο επώνυμα και λόγω έλλειψης

αρρενογονίας από πλευράς του γένους Νόβα,  προέκυψε το γνωστό

Γεώργιος Αθανασιάδης – Νόβας (νομίζω κάτι τέτοιο έγινε με το Ρούφος

– Καλαμογδάρτης). Το ίδιο και για τον αδερφό του Θεμιστοκλή που

φέρει ως βαπτιστικό του το όνομα του πατέρα  του, που  πέθανε πριν

να βαπτιστεί.

Ο Θεμιστοκλής (1895 - 15/5/1961),  επίσης υπήρξε σπουδαίο λόγιος,

γνωστός στα πράγματα της Πάτρας, αφού διετέλεσε και Νομάρχης

Αχαΐας

  ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

Ο μικρός Γεώργιος έμαθε τα πρώτα γράμματα στην Ναύπακτο και

αποφοίτησε από το Ελληνικό Σχολείο (Σχολαρχείο).  

Το σχολικό έτος 1905 – 1906 γράφτηκε στην Α’ Τάξη του Β’ Γυμνασίου

Πατρών με τα στοιχεία : Αθανασιάδης Θ. Γεώργιος εκ Ναυπάκτου, ετών

12, πατρός εμπόρου με Γενική βαθμολογία «καλώς 6 10/38

Τον Ιούνιο (Σεπτέμβριος) του 1909 απολύονται από το  Β’ Γυμνάσιο

Αρρένων Πατρών είκοσι μαθητές, μεταξύ των οποίων και ο Γεώργιος 

Αθανασιάδης (Νόβας) από την Ναύπακτο, με βαθμολογία :

Θρησκευτικά 10, Ελληνικά 10, Λατινικά 7, Μαθηματικά 9, Γαλλικά 9,

Ιστορία 9, Λογική 8, Φυσική 9, Κοσμογραφά 9, Γυμναστική 6.

 

Γενικός βαθμός Λίαν καλώς 8, 28/46, Διαγωγή Κοσμιοτάτη (πρώτα

Κοσμία)

Από τα μαθητικά του χρόνια στο Β’ Γυμνάσιο Πατρών γράφει 

ποιήματα τα οποία απαγγέλει σε σχολικές γιορτές και τα δημοσιεύει σε 

τοπικές εφημερίδες, σε μια εποχή που η Πάτρα γνώριζε λογοτεχνική

άνθηση. Την Πάτρα την αγάπησε σαν ιδιαίτερη πατρίδα του και το

Γυμνάσιο του δεν το ξέχασε ποτέ. 

Το 1950 επισκέφθηκε την Πάτρα ως Υπουργός Παιδείας, δεν παρέλειψε

να περάσει από το Β’ Γυμνάσιο, όπου είχε φοιτήσει. Σε ώρα μαθήματος

μπήκε σε μια αίθουσα διδασκαλίας και κάθισε σε ένα θρανίο Εκεί 

καθόταν ο μαθητής Τασόπουλος, αργότερα ταξίαρχος της

Χωροφυλακής που διηγήθηκε το περιστατικό. Με μάτια δακρυσμένα

Του είπε : «εδώ που κάθεσαι είχα και εγώ καθίσει.. Πέραν σαράντα

χρόνια από τότε».

(Από το βιβλίο του Ανδρέα Μουγγολιά. Το Β’ Γυμνάσιο Πατρών ). 

ΣΠΟΥΔΕΣ ΤΟΥ

Μετά την αποφοίτησή του από το Β’ Γυμνάσιο Πατρών φοίτησε στη

Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αρχικά ασχολήθηκε με τη

δικηγορία και τη δημοσιογραφία, γρήγορα όμως τον κέρδισε η πολιτική.

Μιλούσε άριστα τα Ιταλικά. Στους Βαλκανικούς πολέμους ο

Αθανασιάδης υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία, πολέμησε ως

Λοχίας των Ευζώνων και γραφέας στο Επιτελείο του Β' Σώματος Στρατού

στη Γουμένισσα του Νομού Κιλκίς, ενώ παράλληλα εργάστηκε ως

ανταποκριτής της εφημερίδας «Ακρόπολις» του  Βλάση Γαβριηλίδη . 

 

ΕΥΖΩΝΑΣ

Με την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τον Ελληνικό στρατό,

στάλθηκε από τον Γαβριηλίδη στην Θεσσαλονίκη σε δημοσιογραφική

αποστολή. Μάλιστα ταξίδευσε με το πλοίο «Αρκαδία», μαζί με όλους

τους Αξιωματούχους που θα επάνδρωναν τις ελληνικές αρχές. Η τύχη τό

φερε να συνταξιδεύσει και με τον Αριστείδη Στεργιάδη, τον γνωστό από

την τραγωδία της Σμύρνης, για τον οποίο ακόμα η ιστορία δεν έχει

καταλήξει να τον τοποθετήσει. 

Κατάφερε να  συνομιλήσει και να τον συμπαθήσει τρόπω τινά ο

σοβαρός και απλησίαστος Στεργιάδης, που μετέβαινε στην

Θεσσαλονίκη ν’ αναλάβει το πόστο. 

Εδώ μπορώ να πω ότι έχουμε ντοκουμέντο που δεν ξέρω αν το

κατέχουν οι επίσημοι ιστορικοί

 

Παρατίθενται συνοπτικά σημεία της συνομιλίας, όπως τα διηγήθηκε ο

Νόβας στον θετό γιό του Αριστείδη Αθανασιάδη – Σισμάνη, καθηγητή

της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ.

 

Γνωριμία με Αριστείδη Στεργιάδη

Το βράδυ της 26 ης  Οκτωβρίου 1912, που αναγγέλθηκε η κατάληψη της

Θεσσαλονίκης από τον Ελληνικό Στρατό, ‘’φρενίτις ενθουσιασμού’’ είχε

καταλάβει απ’ άκρη σ’ άκρη την Αθήνα. 

Να πως μας περιγράφει ο τότε νεαρός συντάκτης Γ. Αθάνας:

Ανέβηκα στο γραφείο μου και άρχισα να τις εκχύνω χειμαρρωδώς στο

δημοσιογραφικό χαρτί, όταν με κάλεσε ο Γαβριηλίδης στο δικό του

γραφείο. Ήταν στο έπακρο περιχαρής και με ρώτησε:

∙         Τι κάνει απόψε ένας καλός δημοσιογράφος;

∙         Προσπαθώ να περιγράψω κύριε Διευθυντά, την απερίγραπτα

ενθουσιώδη χαρά του κόσμου.

∙         Καλώς. Και αύριο;

      Διαλογιζόμουν να βρω κατάλληλη απάντηση, αλλά ο Γαβριηλίδης με

πρόλαβε:

∙         Το καθήκον του καλού δημοσιογράφου είναι να πάει αύριο

στη Θεσσαλονίκη.

∙         Βεβαίως κύριε Διευθυντά.

Αριστερά πλάι στο γραφείο καθόταν ένας άγνωστός μου σοβαρός

κύριος με χρυσά γυαλιά και πολύ αξιοπρεπή εμφάνιση. 

 Ο άγνωστος κύριος ήτο ο Αριστείδης Στεργιάδης, που είχε τοποθετηθεί

από τον Ελευθέριο Βενιζέλο ως Νομικός Σύμβουλος του Γενικού

Διοικητού Κωνσταντίνου Ρακτιβάν, με την δικαιολογία ότι ήτο κάτοχος

της Τουρκικής Νομοθεσίας, λόγω της δικηγορίας του εις τα Χανιά της

Κρήτης. 

Εντύπωση μου είχε κάνει η επιβίβαση στο πλοίο του Ναυτικού

‘’Αρκαδία’’ μιας διλοχίας της Κρητικής Χωροφυλακής, στην οποία είχε

ανατεθεί η Αστυνομική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης. Η Κρητική

Χωροφυλακή ήταν, τότε, οργανωμένη πολύ καλύτερα από τη δική μας

της Παλαιάς Ελλάδος και τη φήμη της επιβεβαίωνε την στιγμή εκείνη το

ωραίο παράστημα και η αυστηρά πειθαρχημένη παρουσία των ανδρών

της.

Ο Στεργιάδης ήταν τύπος μονήρης, αποτραβηγμένος όσο μπορούσε

στον εαυτό του, αποφεύγοντας τις πολλές σχέσεις και συναναστροφές.

Νομίζονταν κατά κανόνα και λιγόλογος. Περιπατούσε μόνος του στο

 

κατάστρωμα και ποτέ δεν τον είδα με άλλη συντροφιά εκτός από τον

ιδιαίτερο γραμματέα του. Βέβαιος ότι δεν τον ενοχλούσα, πήγαινα μαζί

του και του έθετα διάφορες ερωτήσεις, με τη διψασμένη περιέργεια

του νέου που βρίσκει μοναδική ευκαιρία να λάβει φως από μια

αναδειγμένη προσωπικότητα. Γιατί στο αναμεταξύ είχα ακούσει

πολλούς ψιθύρους των άλλων συνεπιβατών για τις εξαιρετικές

ικανότητες του διαπρεπούς αυτού νομομαθούς, που ήταν έμπιστος

φίλος του Βενιζέλου.  Κατείχε γενική μόρφωση ευρεία και μου

απαντούσε πολύ πρόθυμα για να μου κεντρίζει ακόμα περισσότερο τη

δίψα. Σε ορισμένα μεγάλα θέματα είχε παράξενες αντιλήψεις, στις

οποίες δεν μπορούσα να προχωρήσω.

∙          ‘’Κύριε Στεργιάδη, να τολμήσω να σας κάμω μια ερώτηση ;

Σεις είσθε σε θέση να κρίνετε καλύτερα από κάθε άλλον. Έχει

πράγματι μεγάλης αξίαν ο Ελευθέριος Βενιζέλος;’’

      Σταμάτησε, σκέφτηκε λίγο και μου είπε, ενώ τον κοίταζα στα μάτια,

που έλαμπαν κάτω απ’ τα γυαλιά:

∙         ‘’Παιδί μου, θα σου πω μόνο αυτό: Ο Βενιζέλος έχει άστρο, έχει

μεγάλο άστρο!…’’

ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

Αίνος και θρήνος

Η σταδιοδρομία του Γεώργιου Αθανασιάδη– Νόβα ως δημοσιογράφου

είναι ελάχιστα γνωστή στο ευρύτερο κοινό.  Η ενασχόλησή του με την

ποίηση και η σταδιοδρομία του στην πολιτική επισκίασαν την καριέρα του

στη δημοσιογραφία η οποία υπήρξε και η πρώτη του επαγγελματική

δραστηριότητα. Συγκεκριμένα εργάσθηκε ως δημοσιογράφος για πολλά

χρόνια και υπήρξε συντάκτης των εφημερίδων  Ακρόπολις  και  Πολιτεία

όπως και συνεκδότης (1933-1936) της εφημερίδας  Νέος Κόσμος . Ήταν

ιδρυτικό μέλος της Ενώσεως Συντακτών Αθηνών και το1926 διετέλεσε

αντιπρόεδρός της.

Το καλοκαίρι του 1921 βρέθηκε στη Μικρά Ασία ως ανταποκριτής των

Αθηναϊκών

εφημερίδων «Πολιτείας» και «Αθηναϊκής» και αργότερα του

Σμυρναϊκής εφημερίδας «Θάρρος», ακολουθώντας τον Ελληνικό Στρατό

μέχρι και πέρα από τον Σαγγάριο ποταμό .  Γεμάτος νεανική αισιοδοξία και

με έντονο το αίσθημα πατριωτισμού εντυπωσιάστηκε από το μεγαλείο του

προελαύνοντος στα υψίπεδα της Μικρασίας Στρατού μας.  Στον πρόλογο

της ποιητικής του συλλογής 

 

«Αίνος και θρήνος» γράφει:

 

«Για να νιώσει και να το εκτιμήσει κανείς έπρεπε να ιδεί με τα μάτια του να

αναπτύσσονται οι Ελληνικές Μεραρχίες στις αχανείς εκείνες εκτάσεις με τόσο

δυναμισμό, με τόση ακρίβεια, με τόσην εντέλεια. Εκεί, όσον ίσως, πουθενά

αλλού περισσότερο, εθριάμβευσε η Ελληνική ανδρεία, η Ελληνική στρατιωτική

επιστήμη και τέχνη, η Ελληνική οργάνωση.  Και απάνω απ’ όλα το φρόνημα,

το ηθικό, η αλκή, η αντοχή, το πνεύμα αυτοθυσίας του Άγνωστου Στρατιώτη!» 

Αναφέρει δε  στο ποίημά του :

Συγκλονιστική είχε μεγαλοπρέπεια η εξόρμηση της Ελληνικής στρατιάς.σαν ένα

Ουράνιο Τόξο που έπεσε στη Γη, αναπτύχθηκαν οι Ελληνικές Μεραρχίες από

της Ιωνίας και της Βιθυνίας τ’ ακρογιάλια προς της Μεγάλης Φρυγίας τα βουνά

και τα ποτάμια και τους ψηλόκαμπους. Το

Πίστευε ακράδαντα ότι «Το πολεμικό κατόρθωμα του Ελληνικού Στρατού στη

Μικρά Ασία, όταν συνυπολογιστούν και τόσες δυσμενείς συνθήκες, είναι από τα

μεγαλύτερα της νεότερης ιστορίας μας.  Και δεν πρέπει να το συσκοτίζει η τραγική

κατάληξη… Του ανήκει πας Αίνος!». Όμως η ποιητική του ευαισθησία δεν τον

εμποδίζει να έχει επίγνωση της σημασίας της Μικρασιατικής τραγωδίας και θρηνεί 

στο πρόλογο της ίδιας συλλογής αναφέροντας:

 «Το 1453 κατάπεσε το μεγάλο αέτωμα. Το 1922 ξηλώθηκε απ’ τη Βυζαντινή γη

και το πιο μικρό θεμέλιο.  Ο ξεριζωμός απ’ την Ανατολή είναι ένα μοναδικό μαύρο

κεφάλαιο στην Εθνική μας ιστορία.  Και στην ιστορία της Ανθρωπότητας όλης πρέπει

να προστεθεί». 

Δε χάνει όμως την έμφυτη αισιοδοξία του αναφέροντας στον τελευταίο στίχο του

ποιήματος του ο «Σαλπιγκτής»:

 

… Μην αποκάμεις, Σαλπιγκτή, και μη λιγοπιστήσεις!

Χιλιάδες νύχτες θα διαβούν, νύχτες σιγής και φρίκης

Μα θα’ ρθει, θα’ ρθει ένα πρωί, που εσύ θα τους χτυπήσεις

Με την παλιά σου σάλπιγγα τους νέους σκοπούς της νίκης!

 

Αρκετές από τις φωτογραφίες αποτυπώνουν την καθημερινότητα των

στρατιωτών όπως και συγκλονιστικές  σκηνές από την ανθρωποσφαγή και

την φρίκη του πολέμου που έζησε από κοντά. Συνταρακτική είναι η

φωτογραφία ενός στρατιώτης που κλαίει πάνω από το πτώμα του

 

πρόσφατα σκοτωμένου στρατιώτη- αδελφού του. Όπως άκρως συγκινητική

είναι  και η φωτογραφία του τάφου του φίλου του δημοσιογράφου. Γιάννη

Δαμηλάτη. που τυχαία αντίκρισε περνώντας από κάποιο πεδίο μάχης. 

Γράφει σχετικά με αυτή την εμπειρία του «Συνταρακτικό το ξάφνιασμα:

φίλου τον τάφο να ιδείς απρόοπτα, όπως περνάς, στης μάχης το πεδίο. Ένα

σπαθί αξιωματικού να’ ναι στημένο επάνω και ένα κομμάτι από χαρτί να

γράφει το όνομά του…»

 

Ο ΓΑΜΟΣ  ΤΟΥ 

 

Ο Νόβας παντρεύτηκε τη Μαρία Βούλγαρη, κόρη του μεγάλου εθνικού

ευεργέτη Σωτηρίου Βούλγαρη, ιδρυτή του διεθνούς οίκου

κοσμημάτων «Bvlgari», στη Ρώμη. Το ‘’προξενιό» το έκανε ο ίδιος ο

Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος με Κυβερνητική αντιπροσωπεία

επισκεπτόταν τη Ρώμη. Στη συνοδεία ήταν και ο Νόβας.

Ο Βούλγαρης είπε στο Βενιζέλο. Θέλω η κόρη μου να παντρευτεί

Έλληνα. Και ο ευπροσήγορος Βενιζέλος γυρίζει και του λέει. 

Να δίπλα μου είναι ο γαμπρός !!! Δεν απέκτησαν κληρονόμους, λόγος

για τον οποίο υιοθέτησαν τον Αριστείδη Αθανασιάδη - Σισμάνη, ιατρό,

καθηγητή του Πανεπιστημίου  Αθηνών  και διευθυντή της

Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου στην

Αθήνα. Το 1926 ήταν μεταξύ των ιδρυτικών μελών της Ενώσεως

Συντακτών Αθηνών, ενώ διετέλεσε και αντιπρόεδρος της.

Η  ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΤΥΠΟ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ

Το 1939 ο βρίσκεται στην Ιταλία. Στη Βενετία επισκέπτεται, Μουσεία και

αρχειακούς χώρους, παθιασμένος να εντοπίσει ντοκουμέντα για τα

μέρη μας. Από τα ντοκουμέντα αυτά  ορμώμενος, κυρίως γράφει στον   

ΝΕΟ ΛΟΓΟ το καλοκαίρι του 1939

Παρατίθενται επιλεκτικά ορισμένα δημοσιεύματα :

 30/7/1939,φ170, για χάρτη περιοχής του 1707 και ετυμολογία

 του Μεσολογγίου

 1/8/1939,φ175, Ετυμολογία για το Βραχώρι (Αγρίνιο)

 11/8/1939, φ184,  Εντοπισμός τοπογραφικού σχεδίου

του Ναυάρχου Φ. Γκριμάνι (1706-1709) για μεταφορά της Πάτρας

πέριξ του κάστρου του Ρίου.

 22/8/1939, φ 192, θέσεις αναγνώστη για Μεσολόγγι

 

 

 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ

Εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας το 1926, με το

κόμμα των Ελευθεροφρόνων του  Ιωάννη Μεταξά . Συνέχισε να

εκλέγεται βουλευτής από το  1932  ως το  1964  με το προεδρικό κόμμα

του  Γεωργίου Καφαντάρη , με το κόμμα των Φιλελευθέρων και με την

Ένωση Κέντρου. Το 1936 εξελέγη Αντιπρόεδρος της Βουλής. Από

το  1945  διετέλεσε πολλές φορές υπουργός. Συγκεκριμένα:

 Εσωτερικών, στις 7 Μαρτίου 1945 έως τις 8 Απριλίου 1945,

στην κυβέρνηση του  Νικολάου Πλαστήρα ,

 

∙Παιδείας στις κυβερνήσεις  Σοφοκλή Βενιζέλου , την περίοδο 1945-46,

και  Νικολάου Πλαστήρα , το 1950,

Βιομηχανίας, το 1951, κατάρτισε το νόμο περί επαρχιακής βιομηχανίας.

Υφυπουργός παρά τον Πρωθυπουργό το 1951, Προεδρίας, ο πρώτος

υπουργός μετά τη σύστασή του υπουργείου, ενώ έγινε ακόμη, τρεις

φορές υπουργός Προεδρίας στις κυβερνήσεις  Σοφοκλή Βενιζέλου,

Νικολάου Πλαστήρα και  Γεωργίου Παπανδρέου , Δικαιοσύνης και

Κοινωνικής Πρόνοιας, στην κυβέρνηση του  Στέφανου Στεφανόπουλου .

Χρημάτισε για ένα διάστημα κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της «Νέας

Πολιτικής Κινήσεως» και πέτυχε τελικά να είναι ο συντάκτης και ο

διεκπεραιωτής του πρωτοκόλλου συνεργασίας Σοφοκλή Βενιζέλου και

Γεωργίου Παπανδρέου που οδήγησε στη νίκη το κόμμα «Ένωσης

Κέντρου» και το 1963. Στη διάρκεια των κυβερνήσεων που

σχηματίστηκαν. Το 1963 εξελέγη αντιπρόεδρος και στις 19 Μαρτίου 1963

εκλέχθηκε πρόεδρος της Βουλής στη δεύτερη ψηφοφορία, καθώς στην

πρώτη υπήρξε αντίθετη ψήφος 33 βουλευτών της Ενώσεως Κέντρου, ενώ

σε 30 από τα ψηφοδέλτια είχε γραφτεί η λέξη «Δημοκρατία». Ως

υποκινητές της κινήσεως διαγράφηκαν πρόσκαιρα, οι  Ηλίας

Τσιριμώκος  και Σωτήρης Παπαπολίτης. Τη θητεία του ως προέδρου της

Βουλής αναφέρεται ότι τη χαρακτήριζε υπερβολική τυπολατρεία και

ακραίος συντηρητισμός. 

Το 1964, ως βουλευτής της Ένωσης Κέντρου, εξελέγη Πρόεδρος της

Βουλής. Στις  15 Ιουλίου 1965,  μεσούσης της πολιτειακής κρίσης που

προέκυψε από τη διαμάχη  Γεωργίου Παπανδρέου - Βασιλιά

Κωνσταντίνου , ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας ορκίστηκε

πρωθυπουργός, πριν καν την παραίτηση της Κυβέρνησης Παπανδρέου.

Στιγματίστηκε έτσι ως ο πρώτος "Πρωθυπουργός της Αποστασίας". Η

Κυβέρνησή του απέτυχε να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης και

παραιτήθηκε. Ακολούθησε νέα αποτυχημένη προσπάθεια σχηματισμού

Κυβέρνησης (υπό τον  Ηλία Τσιριμώκο ) και κατόπιν η

Κυβέρνηση  Στέφανου Στεφανόπουλου  (1965-66), στην οποία ο

Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας διετέλεσε αντιπρόεδρος.

 

ΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

Παράλληλα με την πολιτική του σταδιοδρομία, ο Γεώργιος

Αθανασιάδης-Νόβας δεν έπαψε ποτέ να ασχολείται με τη λογοτεχνία.

Έγραψε ποιήματα και πεζά. Όλα του τα έργα του είναι εμπνευσμένα

από την επαρχία, τον τόπο καταγωγής του, τη φύση και γενικά την

ελληνική παράδοση. Στη λογοτεχνία δραστηριοποιούνταν με το

 

καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Γεώργιος Αθάνας

. Το 1955 εξελέγη  Ακαδημαϊκός. Και το 1965 εκλέχτηκε Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών

Η ποίηση του Αθάνα μπορεί να χαρακτηριστική ως βουκολική, ίσως να παρουσιάζει κάποιο παραλληλισμό με την ποίηση του Κώστα

Κρυστάλλη

Ποιητικές συλλογές

“Πρωϊνό ξεκίνημα” (1919)

“Αγάπη στον Έπαχτο” (1922)

“Καιρός Πολέμου” (1924)

“Ειρμός” (1929)

“Δέκα έρωτες” (1931)

“Απλοϊκές Ψυχές” (1931)

“Δροσεροί Καϋμοί” (1938)

“Τραγούδια των Βουνών” (1953)

“Ευδοκία” (1955)

“Βαθιές Ρίζες” (1968)

“Τίμια Δώρα” (1969)

“Αστέγνωτο Δάκρυ” (1971)

“Ανώνυμου Δοκίμια” (1971)

“Αίνος και θρήνος” (1972)

Μονοκοντυλιές (1975)

“Τραγούδια των Βουνών” σειρά δεύτερη (1980)

“Ανά τον θερισμένον αγρόν” (1982)

“Μυθογραφήματα του καιρού μας” (1987)

“Quadretti Italiani (Ιταλικές μακέτες)

Συλλογές διηγημάτων

“Το πράσινο καπέλο” (1918)

“10 έρωτες” (1925)

“Απλοϊκές Ψυχές” (1932)-Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών

“Βαθιές Ρίζες” (1968)

"Γαργάλατας"

Στον Γεώργιο Αθανασιάδη - Νόβα αποδόθηκε το τετράστιχο:

Κι ήταν τα στήθια σου

άσπρα σαν τα γάλατα

και μού 'λεγες

γαργάλατα-γαργάλατα!

 

Από αυτό το τετράστιχο του προσδόθηκε το προσωνύμιο "Γαργάλατας",

το οποίο χρησιμοποιούνταν ευρέως από τους πολιτικούς του

αντιπάλους, κυρίως κατά την ταραχώδη περίοδο της Αποστασίας. Το

τετράστιχο αυτό όμως δεν είναι δικό του. Γράφτηκε με σκωπτική

διάθεση από το δημοσιογράφο Κώστα Σταματίου στη 

στήλη «Αδιακρισίες» της εφημερίδας «Τα Νέα», όπως εξηγεί σε άρθρο

του (φύλλο 17902/30-3-2004) στην ίδια εφημερίδα ο Λευτέρης

Παπαδόπουλος.

 

Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ

 

  

ΣΤΗΝ  ΚΑΤΟΧΗ

Στη διάρκεια της κατοχής αποσύρθηκε και έζησε στη Ναύπακτο, όπου

συνεργάστηκε με την αντιστασιακή οργάνωση «Όμηρος». Αρνήθηκε να

πάρει μέρος ως υπουργός Παιδείας, στις κατοχικές

κυβερνήσεις  Γεωργίου Τσολάκογλου  και  Ιωάννη Ράλλη , όμως έσωσε

πολλούς συμπατριώτες του από τα εκτελεστικά αποσπάσματα με

καίριες παρεμβάσεις στις Ιταλικές αρχές κατοχής. Με δική του

 

παρέμβαση στους Ιταλούς στρατοδίκες, αποτράπηκε στη διάρκεια της

περιόδου 1941-44, η καταδίκη σε θάνατο των Θεόδωρου Παύλου.

Κουντουριώτη και  Αλέξανδρου Ζάννα , τότε προέδρου του  Ερυθρού

Σταυρού , τους οποίους είχε κατονομάσει ως συνδέσμους του, Άγγλος

αξιωματικός που συνέλαβαν, οι Γερμανοί, στην Αντίπαρο. Στη

συνάντησή του με έναν από τους Ιταλούς στρατοδίκες του είπε:

«...οι Έλληνες είμαστε δεμένοι με την ιστορία μας και αυτά τα δύο

ονόματα ανήκουν σε οικογένειες που είναι δεμένες με την ελληνική

ιστορία. Η εκτέλεση τους θα έχει τέτοια αντίδραση απ' τον λαό που

είναι αδύνατον να προβλέψετε τις συνέπειες».

Μια άλλη σωτήρια παρέμβαση στις Ιταλικές αρχές ήταν αυτή του

Ιουλίου του 1943.

Απέναντι στο χωριό Ρίζα Ελασίτες αντάρτες το βράδυ της 11ης Ιουλίου

1943 σκότωσαν τον επικεφαλής της Γερμανικής φάλαγγας Ταγματάρχη.

Οι Γερμανοί  σε αντίποινα έκαψαν το χωριό σκότωσα δύο χωριάτες.

Οι Ιταλοί που ήταν υπεύθυνοι της περιοχής συνέλαβαν 15-20 Ριζιώτες,

τους επιβίβασαν σε φορτηγό να τους μεταφέρουν στην Πάτρα, μάλλον

για εκτέλεση. Αστραπιαία επενέβη ο Νόβας και κατάφερε να τους

απελευθερώσει.

Είχε προπαρασκευαστική  συνάντηση με τον Άρη Βελουχιώτη στον

Πλάτανο Ναυπακτίας, ματαιώθηκε όμως την τελευταία στιγμή, λόγω

πληροφοριών ότι υπήρχε κίνδυνος για τη ζωή του.

Τον Απρίλιο του 1944 ύστερα από νυχτερινή εισβολή στην Ναύπακτο

τμήματος ανταρτών του ΕΛΑΣ, πυρπολήθηκε το πατρικό του σπίτι και

καταστράφηκε η βιβλιοθήκη του και μαζί η ανέκδοτη λογοτεχνική του

εργασία. 

Μια άλλη ολίγον τραγελαφική σημειώθηκε το 1965, Φιλοξένησε στο

σπίτι του στην Ναύπακτο τον Αρχηγό της Ε.Κ. Γεώργιο Παπανδρέου που

θα μιλούσε την επομένη στο Αγρίνιο. 

Την μεθ’ επομένη του λέει ο Παπανδρέου 

- Έχεις ποντικούς στο σπίτι στην Ναύπακτο ;;

Τρελάθηκε ο Νόβας για ποντικούς στο αρχοντόσπιτο ; 

Μετά από πολύ καιρό έμαθε ότι κάποιος ξάφρισε τα χρήματα από την

τσέπη του Παπανδρέου. Η Υπηρεσία (οικονόμος είχε κάνει το ¨θαύμα

της»!

 

 

Η ΥΣΤΕΡΟΦΗΜΙΑ ΤΟΥ

Ανακεφαλαιώνοντας  ο Νόβας παρά το πολιτικό στίγμα της αποστασίας

του 1965, σίγουρα είναι η μεγαλύτερη προσωπικότητα της Ναυπακτίας,

κι αυτό φρόντισε να επιβεβαιώσει

Με τη δωρεά στον Δήμο του [περιβολιού του στο Γρίμποβο, το

λεγόμενο «περιβόλι Νόβα», όπου χτίστηκε το ΞΕΝΙΑ  «ΕΥΔΟΚΙΑ» και

σήμερα πρόκειται ν’ αλλάξει ρόλο.

Και το ωραίο. Όταν εγκαινιάστηκε το κρατικό Ξενία, Πρωτοκλασάτος

Αχαιός Υπουργός στο λόγο του…  είπε για κάποιον δωρητή, ούτε καν ν’

αναφέρει τ’ όνομά του. Το 1980 δημιούργησε το Ίδρυμα Γεωργίου και

Μαρίας Αθανασιάδη Νόβα με χρηματικό ποσό, ώστε να υποστηρίζονται

πνευματικές εκδηλώσεις και να βοηθούνται άριστοι μαθητές Γυμνασίων

– Λυκείων.

Ο Δήμος σε αναγνώριση της προσφοράς του  στην πόλη.

ονοματοδότησε τη δυτική κεντρική οδό σε «Γεωργίου Αθανασιάδη

Νόβα».

Προτομές του υπάρχουν : έξω από την Παπαχαραλάμπειο Δημόσια

Βιβλιοθήκη, και έξωθεν έξω του Ξενία, στην κήπο Νόβα.

Επίσης άλλη οδός φέρει το όνομα του αδελφού του Θεμιστοκλή Νόβα

 

ΝΟΒΕΪΚΟ ΣΠΊΤΙ ΣΤΗΝ ΝΑΥΠΑΚΤΟ